М-холинорецепторлар аймағында импульстердің берілуіне әсер ететін дәрілік заттар
| Мүше | М- холиномиметик (пилокарпин) | М-Н-холиномиметтік (карбохолин) | Антихолин эстеразды (прозелин) | М- холиноблокаторлар |
| Көз | Миоз,аккомодация спазмасы,көз ішілік қысымның төмендеуі | Миоз, аккомодация спазмасы, көз ішілік қысымның төмендеуі | Миоз, аккомадация спазмасы, көз ішілік қысымның төмендеуі | Мидриаз, аккомодация параличі көз ішілік қысымның жоғарылауы
|
| Бронхтар | Тонустың жоғарылауы | Тонустың жоғарылауы | Тонустың жоғарылауы | Тонустың төмендеуі |
| АІЖ-ң, өт шығаратын және зәр шығаратынжолдардың тонусы | Тонустың жоғарлауы | Тонустың жоғарылауы | Тонустың жоғарылауы | Тонустың төмендеуі |
| Жүрек жиырылу жиілігі | Брадикардия | Брадикардия | Брадикардия | Тахикардия |
| Сыртқы секреция бездері | Секрецияның жоғарылауы | Секрецияның жоғарылауы | Секрецияның жоғарылауы | Секрецияның төмендуі |
| Антидоттар | Атропин | Атропин | Атропин Дипироксим Изонитрозин | Карбохолин Ацеклидин Прозерин |
| Қосымша әсерлер | Қаңқа бұлшықет тонусының жоғарылауы(Н-холинорецепторлардың стимуляциясы) | ОЖЖ-не әсері (стимуляциялаушы) Анальгетиктердің, антипаркинсон әсерлерін патенциялау | ||
| Қолдануға көрсеткіштер | Глаукома , АІЖ, зәр жолдары мүшелерінің атониясы | Глаукома | Миастения, параличтер, парездер, АІЖ және зәр жолдары мүшелерінің атониясы,туу әрекетінің әлсіздігі, миорелаксанттарды көп қолдану | Спазмолитик ретінде (жара аурулары, холецистит, колинтер) |
Ганглиоблокаторлар
| Препараттар | Әсер ету механизмі | Фармакологиялық әсерлері | Қолдануға көрсеткіштер |
| Бензогексоний, гигроний, пирилен,пентамин, анфонад | Симпатикалық жүйке жүйесі ганглияларының блокадасы,бүйрек үсті безінің хромафинді жасушаларының блокадасы | Тамырлар (артериола, венула) тонусының,артериялық қысымның,өкпе және бас миы тамырларына қан толуының,шеткі тамырларда қан толудың төмендеуі | Гипертониялық криз,ми ісінуі,өкпе ісінуі,басқ арылатын гипотония үшін |
| Парасимпатикалық жүйке жүйесі ганглиясының блокадасы | Тонустың,АІЖ,өт және зәр жолдары секрециясының төмендеуі | Асқазан жара аурулары | |
| Пахикарпин | Төменгі мезентериальді ганглия блокадасы және жатыр бұлшықетіне кейбір әсерлер | Туу әрекетінің күшеюі | Туу әрекетінің әлсіреуі |
Ганглиоблокаторлардың негізгі жетіспеушілігі – әсердің таңдауының жоқтығы. Кері әсерлері: ортостатикалық коллапс, іш өту, зәрдің кідіруі, мидриаз, қаңқа бұлшықеттерінің атониясы.
Миорелаксанттардың салыстырмалы сипаттамасы
| Препарат | Әсер ету ұзақтығы
| Қолдануға көрсеткіштер | Әсер ету механизмі | Антидот |
| Тубокурарин | 20 – 30 мин. | Көкірек және құрсақ қуысы мүшелеріне операция жасағанда,эпилептикалық статусты емдеуде, электросандырақ терапиясында,мелликтин- гиперкинез кезінде | Жүйке-бұлшықеттік синапстағы постсинаптикалық мембрананың Н-холинорецепторларын тежейді және ацетилхолиннің деполяризациялайтын әсеріне қарсыласады | АХЭ препараттары:прозерин, галантамин, пиридостигмин; қозғалыс жүйкелері ұшынан ацетилхолинді босататын препарат: пимадин |
| Анатруксоний | 40 – 60 мин. | |||
| Мелликтин | 4 – 6 сағ. | |||
| Диплацин | 30 – 40 мин |
| Дитилин | 5 – 7 мин. | Трахея интубациясы, бронхоскопиялар, шыққан жерлерді түзету, сүйектік бөліктердің репозициясы | Н-холинорецепторларды қоздырады және постсинаптикалық мембрананың тұрақты деполяризациясын шақырады | Плазма холинэстеразасы бар жаңа цитратты қанды енгізу
|
| Диоксоний | 20 – 40 мин. | Бұлшықеттерді босату үшін және спонтинді тыныс алуды өшіру
| Деполяризациялайтын және антидеполяризациялау қасиеттерін байланыстырады | Прозерин |
Миорелаксанттарды қабылдаған кездегі кері әсерлер:
- Артериялық қысым төмендеуі (тубокурарин, анатруксоний) және жоғарылауы (дитилин) мүмкін.
- Ваголитикалық әсерімен байланысты тахикардия (анатруксоний, панкуроний).
- Гиперкалиемиямен байланысты жүрек аритмиясы (дитилин).
- Бұлшықеттік аурулар, бұлшықет микротравмалары (дитилин).
- Гистаминнің шығуымен байланысты бронхоспазм (тубокурарин).
- Кумуляция (антидеполяризациялайтын).
