Жалпы рецептура. Қатты дәрілік түрлер. Жұмсақ дәрілік түрлер – 3.
- Мақсаты: білім алуға мүмкіндік және түсініктеме беру:
- медициналық рецепттердің жазылу негіздеріне;
- рецептте латын тіліндегі сөздер мен мағыналардың жазылуының негізгі грамматикалық ережелеріне;
- қатты және жұмсақ дәрілік түрлерге рецепт жазылуының негізгі ерекшеліктеріне;
– рецептте жиі кездесетін сөздер мен мағыналарды қатесіз қысқарту ережелеріне.
- Оқыту мақсаты:
- Жалпы рецептура бойынша студенттердің білімін жүйеге келтіру:
- рецепт жазуды құрастыру және оны хаттауының жалпы принциптерін;
- қарапайым рецептерге, күшті әсер ететін, наркотикалық және соған тектес дәрілік заттарға жазылатын рецепттерге қойылатын талаптарды;
- жұмсақ дәрілік түрлерге рецепт жазудың жалпы ережелері мен ерекшіліктерін;
- Студенттерді үйрету:
- қатты және жұмсақ дәрілік түрлердің дайындалу және мөлшерлеу ерекшеліктеріне байланысты рецепт жазудың түрлі жолдарына;
- арнайы және магистральді препараттарға рецепт жазылуының ерекшеліктеріне.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Рецептура. Анықтамасы. Дәрілік зат, дәрілік түр және дәрілік препарат туралы түсінік.
- Дәрілік түрлердің жіктелуі (консистенциясы, енгізу жолдарына байланысты).
Арнайы және магистральді дәрілік түрлер.
- Рецепт: анықтамасы, дәрілік заттарды рецептте жазу ережелері, улы, күшті әсер ететін, наркотикалық заттардың жазылу ерекшеліктері.
- Қатты дәрілік түрлер туралы түсінік және олардың түрлері. Мөлшерлеу әдістері.
а) Ұнтақтар. Олардың түрлері. Рецептте жазылу ережелері;
б) Таблеткалар. Рецептте жазылу ерекшеліктері;
в) Драже. Рецептте жазылу ерекшеліктері.
г) Капсулалар. Рецептте жазылу ерекшеліктері.
- Жұмсақ дәрілік түрлер туралы түсінік және олардың түрлері.
а) Жақпа майлар: анықтамасы, құрамды компоненттері. Май негіздері: май негіздерінің түрлері, оларға қойылатын талаптар.
б) Пасталар: пасталардың майлардан айырмашылығы, рецептте жазылу ережесі.
в) Суппозиториялар: оларды дайындау үшін қолданылатын негіздер, суппозиториялардың қолданылуы, рецептте жазылу ережесі.
г) Линименттер: анықтамасы, қолдану және рецептте жазылу ережесі.
д) Пластырь: анықтамасы, қолдану және рецептте жазылу ережесі.
- Бiлiм берудiң және окытудың әдiстерi: ауызша сұрау, рецепттер жазу, тесттік тапсырмаларды орындау, ақуалды есептерді шешу, кіші топтарда жұмыс жасау.
- Әдебиет:
Орыс тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2010.- 734 с.
- Харкевич Д.А. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии, М.: Медицинское информационное агентство (МИА), 2004.-452с.
Қосымша:
- Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2011.-516 с.
- Шайдаров М.З. и др. Основы фармакологии с рецептурой, учебник.- Астана. – 2011. – 352 с.
- Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 с.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М., 2010.- 1216 с.
- Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) – Санкт-Петербург, 2008.- 1043с…
- Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса/- М.: Изд-во ММА, 2009.-760с.
- Яковлев В.П., Яковлев С.В. Рациональная антимикробная фармакотерапия (руководство для практических врачей). М.: Литтерра. 2003. – 1002 с.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
7.Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (рецепт жазу және тақырып бойынша сұрақтар).
Рецепттер жазу:
- 0,01 г Морфин гидрохлоридінің (Morphinum hydrochloridum) 5 ұнтағына рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 ұнтақтан 2 рет тағайындаңыз.
- 20 дана «Citramonum П» таблеткасына рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 таблеткадан бас ауырғанда тағайындаңыз .
- 0,25 г. Ацетилсалицил қышқылынан (Acidum acetylsalicylicum) және 0,05 г Кофеиннен (Coffeinum) тұратын, 20 дана таблеткасына рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 таблеткадан 3 рет тағайындаңыз.
- 500 ХБ-тен тұратын Эргокальциферолдың (Ergocalciferolum) 30 дражесіне рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1дражеден 1- 2 рет тағайындаңыз.
- 100,0г натрий пара-аминосалицилат (Natrii para-aminosalicylas) грануласына рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 шай қасықтан 3 рет тағайындаңыз.
- Құрамында 5% Тетрациклині (Tetracyclinum) бар 10,0 г ланолиннен және вазелиннен тұратын жақпа майға толық күйде рецепт жазыңыз. Зақымдалған тері аймағына жағыңыз.
- Құрамында 5% Тетрациклині (Tetracyclinum) бар 10,0 г жақпа майға қысқартылған түрде рецепт жазыңыз. Зақымдалған тері аймағына жағыңыз.
- Құрамында 5% Анестезині бар 50,0 г. вазелинді (Vaselinum) пастаға рецепт жазыңыз. Зақымдалған тері аймағына жағыңыз.
- «Анестезол» («Anaesthesolum») 10суппозиториіне рецепт жазыңыз. 1балауыздан түнгі мезгілге тағайындаңыз.
- 125 000 ХБ Нистатиннен (Nystatinum) тұратын, 6 ректальді суппозиторийге рецепт жазыңыз. 1 балауыздан түнгі мезгілгетағайындаңыз.
- 125 000 ХБ Нистатиннен (Nystatinum) тұратын, 6 қынаптық суппозиторийге рецепт жазыңыз. 1 балауыздан түнгі мезгілге тағайындаңыз.
- Бальзамды 100г.Вишневский линиментіне рецепт жазыңыз. Жараның бетіне таңу үшін.
- 6*10 см Жабысқақ бактерицидтті пластырьды тағайындаңыз. Жараның шеттерін бекіту үшін.
Тәжірибелік сабаққа арналған әдістемелік нұсқаУ
Пәні: Фармакология – 1
Мамандығы: 5В130100 «Жалпы медицина»
Тақырып №2: Жалпы рецептура. Сұйық дәрілік түрлер. Инъекцияға арналған дәрілік түрлер.
Сағат саны: 3
Курс: 2
Құрастырушы: Уайсова Д.С
Астана, 2015 ж.
- Тақырып №2: Жалпы рецептура. Сұйық дәрілік түрлер. Инъекцияға арналған дәрілік түрлер – 3.
- Мақсаты: білім алуға мүмкіндік және түсініктеме беру:
- сұйық дәрілік түрлер мен инъекцияға арналған дәрілік түрлерге рецепт жазудың жалпы ережелеріне;
- сұйық дәрілік түрлерді дайындау кезінде мөлшері мен концентрациясын есептеуге.
- Оқыту мақсаты:
- Жалпы рецептура бойынша студенттердің білімін жүйеге келтіру:
- сұйық дәрілік түрлер мен инъекцияға арналған дәрілік түрлерге рецепт жазудың жалпы ережелері мен негізгі ерекшеліктерін;
- сұйық дәрілік түрлер мен инъекцияға арналған дәрілік түрлерге қойылатын талаптарды;
- рецептте дәрілік заттардың мөлшері мен концентрациясын есептеуді студенттерге үйрету.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Сұйық дәрілік түрлерді мөлшерлеудің жалпы қабылданған көлемдік өлшем бірліктері. Ерітіндіні дайындау кезінде мөлшері мен концентрациясын есептеу принциптері. Ерітінділердің концентрациясын көрсету әдістері.
- Сұйық дәрілік түрлер:
а) Ерітінділер: анықтамасы, жіктелуі. Еріткіштердің түрлері. Рецептте жазу
ерекшіліктері.
б) Тұнба және қайнатпа: дайындау, сақтау және мөлшерлеу, рецептте жазылу
ерекшеліктері.
в) Тұндырма және сығындылар (экстракттар): анықтамасы, тұнбадан
айырмашылықтары. Дайындау және мөлшерлеу. Галенді және жаңагаленді
препараттар.
г) Суспензиялар: ерітінділерден айырмашылығы. Рецептте жазылу ережелері.
д) Микстуралар: анықтамасы, олардың түрлері. Микстураның құрамындағы
компоненттердің мөлшерін есептеу ерекшеліктері, рецептте жазылу ережелері.
е) Эмульсиялар және кілегейлер: анықтамасы, тағайындалуы, рецептте жазылу
ережелері.
- Инъекцияға арналған дәрілік түрлер: Инъекцияға арналған дәрілік түрлерге қойылатын талаптар. Рецептте жазылу ережелері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу, тесттік тапсырмаларды орындау, кіші топтарда жұмыс жасау.
- Әдебиет:
Орыс тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2010.- 734 с.
- Харкевич Д.А. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии, М.: Медицинское информационное агентство (МИА), 2004.-452с.
Қосымша:
- Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2011.-516 с.
- Шайдаров М.З. и др. Основы фармакологии с рецептурой, учебник.- Астана. – 2011. – 352 с.
- Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 с.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М., 2010.- 1216 с.
- Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) – Санкт-Петербург, 2008.- 1043с…
- Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса/- М.: Изд-во ММА, 2009.-760с.
- Яковлев В.П., Яковлев С.В. Рациональная антимикробная фармакотерапия (руководство для практических врачей). М.: Литтерра. 2003. – 1002 с.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
7.Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билет (рецепт жазу және тақырып бойынша сұрақтар).
Рецепттер жазу:
- 30% – 10 мл Сульфацил-натрий (Sulfacyli-natrium) ерітіндісіне рецепт жазыңыз. Көз тамшысы. Тәулігіне 1-2 тамшыдан 3 рет тағайындаңыз.
- Құрамында 2,5% Гидрокортизон ацетаты бар (Hydrocortisoni aсetas) 5 мл сулы суспензияға рецепт жазыңыз. Көз тамшысы. Тәулігіне 2 тамшыдан 3-4 реттен тағайындаңыз.
- 0,6 г Термопсис шөбінің 180 мл тұнбасына (herbae Thermopsidis) рецепт жазыңыз.Тәулігіне 1 ас қасықтан 3 рет тағайындаңыз.
- 200 мл Емен қабығының қайнатпасына (cortех Quercus) рецепт жазыңыз. Ауыз қуысын шаю үшін тағайындаңыз.
- 25 мл Валериана тұндырмасына (Valeriana) рецепт жазыңыз. Тәулігіне 25 тамшыдан 3-4 реттен тағайындаңыз.
- 20 мл Крушинаның (Frangula) сұйық экстрактысына рецепт жазыңыз. Тәулігіне 20 тамшыдан 3 рет қабылдауға тағайындаңыз.
- Бір рет қолданғанда құрамында 0,015 г. Кодеин фосфаты (Codeini phosphas) және 0,5 г. Калий бромиді бар (Kalii bromidum) 180 мл микстураға рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 ас қасықтан 3 рет тағайындаңыз.
- 5% -25 мл арнайы Синтомицин (Synthomicini)линиментіне рецепт жазыңыз. Зақымдалған тері аймағына жағыңыз.
- 0,25%-200 мл стерильді Новокаин ерітіндісіне (Novocainum) рецепт жазыңыз. Өткізгіштік анестезия үшін, 2-3 мл – ден бұлшықетке тағайындаңыз
- 5 мл (1 мл де 40 ЕД) инсулиннен (Insulinum) тұратын 6 флаконға рецепт жазыңыз. Тәуілігіне 0,5 мл (20 ЕД) 2 рет тері астына енгізуге тағайындаңыз.
Тәжірибелік сабаққа арналған әдістемелік нұсқаУ
Пәні: Фармакология – 1
Мамандығы: 5В130100 «Жалпы медицина»
Тақырып №3: Жалпы фармакология. Дәрілік заттардың фармакокинетикасы және фармакодинамикасы.
Сағат саны: 3
Курс: 2
Құрастырушы: Д.С. Уайсова
Астана, 2015 ж.
1.Тақырып №3: Жалпы фармакология. Дәрілік заттардың фармакокинетикасы және фармакодинамикасы – 3.
- Мақсаты: білім алуға мүмкіндік және түсініктеме беру:
- фармакология пәні және оның мақсаттарына;
- фармакологиялық заттарға сипаттама бергенде қолданылатын терминологияларға;
- дәрілік заттардың фармакокинетика және фармакодинамикасының жалпы заңдылықтарына;
- Оқыту мақсаты:
- Жалпы фармакология сұрақтары бойынша студенттердің білімін жүйеге келтіру:
- фармакологияның міндеттері мен мақсаттары;
- жалпы фармакологияның негізгі түсініктемелері, фармакокинетика және фармакодинамика заңдылықтарын талқылау;
- дәрілік заттардың ағзаға тигізетін әсерінің негізінде жатқан жалпы заңдылықтарды оқып білу;
- Cтуденттерді дәрілік заттардың фармакокинетика және фармакодинамика сипаттамасына байланысты әсерлеріне анализ жасауды үйрету:
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Жалпы фармакологияның мақсаты және анықтамасы. Фармакологияның негізгі бөлімдері.
- Дәрілік заттардың фармакокинетикасы, анықтамасы. Дәрілік препараттардың енгізу жолдары.
- Дәрілік заттардың енгізген жерден сіңірілуі. Дәрілік заттардың жақсы сіңуіне жағдай жасайтын факторлар.
- Дәрілік заттардың ағзада таралуы. Дәрілердің таралуына әсер ететін гистогематикалық тосқауылдардың маңызы.
- Дәрілік заттардың ағзадағы метаболизмі. Дәрілік заттардың метаболизмі реакциясының түрлері.
- Дәрілік заттардың метаболизм реакциясында бауырдың микросомальді ферменттерінің рөлі. Микросомальді ферменттердің индукциясы және депрессиясы.
- Дәрілік заттардың және олардың метаболиттерінің экскрециясы. Элиминация, жартылай элиминация кезеңі.
- Дәрілік заттардың фармакодинамикасы, анықтамасы. Дәрілік заттардың әсер ету механизмі. Арнайы рецепторлар туралы түсінік.
- Дәрілік заттардың әсерінің рецепторлы теориясының маңызы. Аффинитет, ішкі белсенділік. Арнайы рецепторлардың агонисттері, антогонисттері, миметиктері және блокаторлары.
- Дәрілік заттардың әсер ету түрлері (жергілікті, резорбтивті, рефлекторлы).Негізгі және қосымша (негізгі емес) фармакологиялық әсерлер. Дәрілік заттардың жанама әсерлері туралы түсінік.
- Дәрілік заттардың терапиялық әсерінің кеңдігіне әсер ететін фармакологиялық және физиологиялық факторлар.
- Мөлшер. Фармакологиялық әсерлердің мөлшерге байланыстылығы. Мөлшердің түрлері: табалдырықты, орташа және жоғарғы терапиялық мөлшер. Препараттың терапиялық әсерінің кеңдігі.
- Дәрілік заттарды біріктіріп қолданғанда, олардың өзара әсерлесуі. Өзара әсерлесудің түрлері: фармацевтикалық, фармакологиялық. Дәрілік заттардың синергизмі и антагонизмі.
- Дәрілік заттарды қайта еңгізгенде әсерінің өзгеруі. Дәріге тәуелділік (физикалық және психикалық), бейімділік (толеранттылық), сенсибилизация, кумуляция.
- Дәрілік заттардың уытты әсерлері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, ақуалды есептерді шешу, кіші топтарда жұмыс жасау.
- Әдебиет:
Орыс тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2010.- 734 с.
- Харкевич Д.А. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии, М.: Медицинское информационное агентство (МИА), 2004.-452с.
Қосымша:
- Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2011.-516 с.
- Шайдаров М.З. и др. Основы фармакологии с рецептурой, учебник.- Астана. – 2011. – 352 с.
- Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 с.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М., 2010.- 1216 с.
- Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) – Санкт-Петербург, 2008.- 1043с…
- Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса/- М.: Изд-во ММА, 2009.-760с.
- Яковлев В.П., Яковлев С.В. Рациональная антимикробная фармакотерапия (руководство для практических врачей). М.: Литтерра. 2003. – 1002 с.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1.Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
- Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (тақырып бойынша сұрақтар).
Тәжірибелік сабаққа арналған әдістемелік нұсқаУ
Пәні: Фармакология – 1
Мамандығы: 5В130100 «Жалпы медицина»
Тақырып №4: «Жалпы рецептура және жалпы фармакология» тақырыбы бойынша қорытынды сабақ.
Сағат саны: 3
Курс: 2
Құрастырушы: Уайсова Д.С.
Астана, 2015 ж.
1.Тақырып №4: «Жалпы рецептура және жалпы фармакология» тақырыбы бойынша қорытынды сабақ – 3.
2.Мақсаты: білімді бекітуге мүмкіндік беру:
- әр түрлі дәрілік түрлерге рецепт жазудың негізгі ережелерін;
- рецепт жазудың негізгі грамматикалық ережелерін;
- дәрілік заттардың фармакокинетика және фармакодинамикасының жалпы заңдылықтары жайында.
- Оқыту мақсаты:
- Жалпы рецептура және фармакология бойынша студенттердің білімін жүйеге келтіру:
- Жалпы рецептура ережелерін пайдаланып студенттерді кез келген дәрілік түрге сауатты түрде рецепт жазуды, дәрілердің концентрациясы мен мөлшерін есептеуге үйрету;
- Дәрілік заттардың фармакокинетика және фармакодинамикасының жалпы заңдылықтары туралы түсініктемені бекіту;
- Фармакокинетика және фармакодинамика ерекшеліктеріне байланысты дәрілік заттардың әсерлеріне анализ жасауды үйрету.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Рецептура. Анықтамасы. Дәрілік зат, дәрілік түр және дәрілік препарат туралы түсінік.
- Дәрілік түрлердің жіктелуі (консистенциясы, енгізу жолдарына байланысты).
Арнайы және магистральді дәрілік түрлер.
- Рецепт: анықтамасы, дәрілік заттарды рецептте жазу ережелері, улы, күшті әсер ететін, наркотикалық заттардың жазылу ерекшеліктері.
- Қатты дәрілік түрлер туралы түсінік және олардың түрлері. Мөлшерлеу әдістері.
а) Ұнтақтар. Олардың түрлері. Рецептте жазылу ережелері;
б) Таблеткалар. Рецептте жазылу ерекшеліктері;
в) Драже. Рецептте жазылу ерекшелігі.
г) Капсулалар. Рецептте жазылу ерекшелігі.
- Жұмсақ дәрілік түрлер туралы түсінік және олардың түрлері.
а) Майлар: анықтамасы, құрамды компоненттері. Май негіздері: май негіздерінің
түрлері, оларға қойылатын талаптар.
б) Пасталар: пасталардың майлардан айырмашылығы, рецептте жазылу ережесі.
в) Суппозиториялар: оларды дайындау үшін қолданылатын негіздер,
суппозиториялардың қолданылуы, рецептте жазылу ережесі.
г) Линименттер: анықтамасы, қолдану және рецептте жазылу ережесі.
д) Пластырь: анықтамасы, қолдану және рецептте жазылу ережесі.
- Сұйық дәрілік түрлерді мөлшерлеудің жалпы қабылданған көлемдік өлшем бірліктері. Ерітіндіні дайындау кезінде мөлшері мен концентрациясын есептеу принциптері. Ерітінділердің концентрациясын көрсету әдістері.
- Сұйық дәрілік түрлер:
а) Ерітінділер: анықтамасы, жіктелуі. Еріткіштердің түрлері. Ерітінділерді
рецептте жазу ерекшіліктері.
б) Тұнба және қайнатпа: дайындау әдістері. Сақтау және мөлшерлеу, рецептте
жазылу ерекшеліктері.
в) Тұндырма және сығындылар (экстракттар): анықтамасы, тұнбадан
айырмашылықтары, дайындалу және мөлшерлеу ерекшеліктері. Галенді және
жаңагаленді препараттар.
г) Суспензиялар: ерітінділерден айырмашылығы. Рецептте жазылу ережелері.
- Инъекцияға арналған дәрілік түрлер: Инъекцияға арналған дәрілік түрлерге қойылатын талаптар. Рецептте жазылу ережелері.
- Жалпы фармакологияның мақсаттары және анықтамасы. Фармакологияның негізгі бөлімдері.
- Дәрілік заттардың фармакокинетикасы, анықтамасы. Дәрілік препараттардың енгізу жолдары.
- Дәрілік заттардың енгізген жерден сіңірілуі. Дәрілік заттардың жақсы сіңуіне жағдай жасайтын факторлар.
- Дәрілік заттардың ағзада таралуы. Дәрілердің таралуына әсер ететін гистогематикалық тосқауылдардың маңызы.
- Дәрілік заттардың ағзадағы метаболизмі. Дәрілік заттардың метаболизм реакциясының түрлері.
- Дәрілік заттардың метаболизм реакциясында бауырдың микросомальді ферменттерінің рөлі. Микросомальді ферменттердің индукциясы және депрессиясы.
- Дәрілік заттардың және олардың метаболиттерінің экскрециясы. Элиминация, жартылай элиминация кезеңі.
- Дәрілік заттардың фармакодинамикасы, анықтамасы. Дәрілік заттардың әсер ету механизмі. Арнайы рецепторлар туралы түсінік.
- Дәрілік заттардың әсерінің рецепторлы теориясының маңызы. Аффинитет, ішкі белсенділік. Арнайы рецепторлардың агонисттері, антогонисттері, миметиктері және блокаторлары.
- Дәрілік заттардың әсер ету түрлері (жергілікті, резорбтивті, рефлекторлы).
Негізгі және қосымша (негізгі емес) фармакологиялық әсерлер. Дәрілік заттардың жанама әсерлері туралы түсінік.
- Дәрілік заттардың терапиялық әсерінің кеңдігіне әсер ететін фармакологиялық және физиологиялық факторлар.
- Мөлшер. Фармакологиялық әсерлердің мөлшерге байланыстылығы. Мөлшердің түрлері: табалдырықты, орташа және жоғарғы терапиялық мөлшер. Препараттың терапиялық әсерінің кеңдігі.
- Дәрілік заттарды біріктіріп қолданғанда, олардың өзара әсерлесуі. Өзара әсерлесудің түрлері: фармацевтикалық, фармакологиялық. Дәрілік заттардың синергизмі и антагонизмі.
- Дәрілік заттарды қайта еңгізгенде әсерінің өзгеруі. Дәріге тәуелділік (физикалық және психикалық), бейімділік (толеранттылық), сенсибилизация, кумуляция.
- Дәрілік заттардың уытты әсерлері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: аралық бақылау, ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу.
- Әдебиет:
Орыс тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2010.- 734 с.
- Харкевич Д.А. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии, М.: Медицинское информационное агентство (МИА), 2004.-452с.
Қосымша:
- Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2011.-516 с.
- Шайдаров М.З. и др. Основы фармакологии с рецептурой, учебник.- Астана. – 2011. – 352 с.
- Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 с.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М., 2010.- 1216 с.
- Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) – Санкт-Петербург, 2008.- 1043с…
- Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса/- М.: Изд-во ММА, 2009.-760с.
- Яковлев В.П., Яковлев С.В. Рациональная антимикробная фармакотерапия (руководство для практических врачей). М.: Литтерра. 2003. – 1002 с.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
- Бақылау: ауызша сұрау, тесттік бақылау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу.
Рецепттер жазу:
- 0,01 г Морфин гидрохлоридінің (Morphinum hydrochloridum) 5 ұнтағына рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 ұнтақтан 2 рет тағайындаңыз.
- 20 дана «Citramonum П» таблеткасына рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 таблеткадан бас ауырғанда тағайындаңыз .
- 0,25 г. Ацетилсалицил қышқылынан (Acidum acetylsalicylicum) және 0,05 г Кофеиннен (Coffeinum) тұратын, 20 дана таблеткасына рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 таблеткадан 3 рет тағайындаңыз.
- 500 ХБ-тен тұратын Эргокальциферолдың (Ergocalciferolum) 30 дражесіне рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 дражеден 1- 2 рет тағайындаңыз.
- 100,0 г натрий пара-аминосалицилат (Natrii para-aminosalicylas) грануласына рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 шай қасықтан 3 рет тағайындаңыз.
- Құрамында 5% Тетрациклині (Tetracyclinum) бар 10,0 г майға рецепт жазыңыз. Зақымдалған тері аймағына жағыңыз.
- Құрамында 5% Тетрациклині (Tetracyclinum) бар 10,0 г вазелинді майға қысқартылған түрде рецепт жазыңыз. Зақымдалған тері аймағына жағыңыз.
- Құрамында 5% Анестезині бар 50,0 г. вазелинді (Vaselinum) пастаға рецепт жазыңыз. Зақымдалған тері аймағына жағыңыз.
- «Анестезол» («Anaesthesolum») 10 суппозиториіне рецепт жазыңыз. 1 балауыздан түнгі мезгілге тағайындаңыз.
- 125 000 ХБ Нистатиннен (Nystatinum) тұратын, 6 ректальді суппозиторийге рецепт жазыңыз. 1 балауыздан түнгі мезгілге тағайындаңыз.
- 125 000 ХБ Нистатиннен (Nystatinum) тұратын, 6 қынаптық суппозиторийге рецепт жазыңыз. 1 балауыздан түнгі мезгілге тағайындаңыз.
- 30% – 10 мл Сульфацил-натрий (Sulfacyli-natrium) ерітіндісіне рецепт жазыңыз. Көз тамшысы. Тәулігіне 1-2 тамшыдан 3 рет тағайындаңыз.
- Құрамында 2,5% Гидрокортизон ацетаты бар (Hydrocortisoni aсetas) 5 мл сулы суспензиясына рецепт жазыңыз. Көз тамшысы. Тәулігіне 2 тамшыдан 3-4 реттен тағайындаңыз.
- 0,6 г Термопсис шөбінің 180 мл тұнбасына (herbae Thermopsidis) рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 ас қасықтан 3 рет тағайындаңыз.
- 200 мл Емен қабығының қайнатпасына (cortех Quercus) рецепт жазыңыз. Ауыз қуысын шаю үшін тағайындаңыз.
- 25 мл Валериана тұндырмасына (Valeriana) рецепт жазыңыз. Тәулігіне 25 тамшыдан 3-4 реттен тағайындаңыз.
- 20 мл Крушинаның (Frangula) сұйық экстрактысына рецепт жазыңыз. Тәулігіне 20 тамшыдан 3 рет қабылдауға тағайындаңыз.
- Бір рет қолданғанда құрамында 0,015 г. Кодеин фосфаты (Codeini phosphas) және 0,5 г. Калий бромидінен (Kalii bromidum) тұратын 180 мл микстураға рецепт жазыңыз. Тәулігіне 1 ас қасықтан 3 рет тағайындаңыз.
- 5% – 25 мл арнайы Синтомицин (Synthomicini) линиментіне рецепт жазыңыз. Зақымдалған тері аймағына жағыңыз.
- 0,25% – 200 мл стерильді Новокаин ерітіндісіне (Novocainum) рецепт жазыңыз. Өткізгіштік анестезия үшін, 2-3 мл – ден бұлшықетке тағайындаңыз
- 5 мл (40 ЕД в 1 мл) инсулиннен (Insulinum) тұратын 6 флаконға рецепт жазыңыз. Тәуілігіне 0,5 мл (20 ЕД) 2 рет тері астына енгізуге тағайындаңыз.
Тәжірибелік сабаққа арналған әдістемелік нұсқаУ
Пәні: Фармакология – 1
Мамандығы: 5В130100 «Жалпы медицина»
Тақырып №5: Афферентті иннервацияға әсер ететін дәрілік заттар: жергілікті жансыздандырғыш заттар.
Сағат саны: 3
Курс: 2
Құрастырушы: Уайсова Д.С.
Астана, 2015 ж.
1.Тақырып №5: Афферентті иннервацияға әсер ететін дәрілік заттар: жергілікті жансыздандырғыш заттар – 3.
- Мақсаты: афферентті иннервацияға әсер ететін заттардың фармакодинамика және фармакокинетикасы, қолдану ерекшеліктері туралы білім алуға мүмкіндік және түсініктеме беру.
- Оқыту мақсаты:
- Жергілікті жансыздандырғыш заттардың фармакодинамика және фармакокинетика сұрақтарын қарастыру.
- Студенттерді тұтқыр, қаптаушы, тітіркендіргіш заттардың фармакологиялық әсерлері мен әсер ету механизмдерін ескере отырып дәлелді тағайындауға үйрету.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Сезімтал жүйке талшықтар аймағына әсер ететін дәрілік заттардың жіктелуі.
Анестезия: анықтамасы, жергілікті анестезияның түрлері.
- Жергілікті жансыздандырғыш заттар: анықтамасы, әсер ету механизмі және орны.
- Жергілікті жансыздандырғыш заттардың жіктелуі: химиялық құрамы, әсер ету ұзақтығы және қолдану әдісі бойынша.
- Беткейлік анестезия үшін қолданылатын дәрілік заттар (бензокаин, тетракаин, пиромекаин): жансыздандыру белсенділігі, қолдану ерекшеліктері, салыстырмалы сипаттамасы, улылығы.
- Инфильтрациялық анестезия үшін қолданылатын заттардың (прокаин, тримекаин, лидокаин, артикаин, бупивакаин) фармакологиялық сипаттамасы; жансыздандыру белсенділігі, ОЖЖ әсер етуі, шырышты қабаттан өту қабілеті, улылығы.
- Жергілікті жансыздандырғыш заттардың улы әсерлері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу, кіші топтарда жұмыс жасау.
- Әдебиет:
Орыс тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2010.- 734 с.
- Харкевич Д.А. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии, М.: Медицинское информационное агентство (МИА), 2004.-452с.
Қосымша:
- Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2011.-516 с.
- Шайдаров М.З. и др. Основы фармакологии с рецептурой, учебник.- Астана. – 2011. – 352 с.
- Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 с.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М., 2010.- 1216 с.
- Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) – Санкт-Петербург, 2008.- 1043с…
- Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса/- М.: Изд-во ММА, 2009.-760с.
- Яковлев В.П., Яковлев С.В. Рациональная антимикробная фармакотерапия (руководство для практических врачей). М.: Литтерра. 2003. – 1002 с.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
7.Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (рецепттер жазу, алгоритм, фармакологиялық сипаттамасы бойынша препаратты анықтау).
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Лидокаин – Lidocainum (2% еріт. амп.түрінде 5 мл-нан)
- Бупивакаин – Bupivacainum (0,25% еріт. флак.түрінде 20 мл-нан)
- Артикаин – Articainum (1% еріт амп.түрінде 5 мл-нан)
- Прокаин гидрохлориді – Procaini hydrochloridum (0,5% – 10 мл; 2% еріт амп. түрінде 2 мл-нан)
- Бензокаин – Benzocainum (мазь 5% -10,0)
- Анестезол – Anaesthesolum (суппозитории №10)
Сипаттама беруге арналған препараттар
Тетракаин, Артикаин, Камистад, Лидокаин, Прокаина гидрохлорид
Тәжірибелік сабаққа арналған әдістемелік нұсқаУ
Пәні: Фармакология – 1
Мамандығы: 5В130100 «Жалпы медицина»
Тақырып №6: Холинергиялық заттар.
Сағат саны: 3
Курс: 2
Құрастырушы: Уайсова Д.С.
Астана, 2015 ж.
1. Тақырып №6: Холинергиялық заттар – 3.
- Мақсаты: холинергиялық синапсқа әсер ететін заттардың әсер ету ерекшеліктері туралы білім алуға мүмкіндік және түсініктеме беру.
- Оқыту мақсаты:
- Холинергиялық заттардың фармакодинамика және фармакокинетика сұрақтарын қарастыру;
- Студенттерді холиномиметиктер мен холиноблокаторларды дәлелді тағайындауға және осы топтың препараттарына рецептті сауатты жазуға үйрету.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Холинергиялық синапстың құрылысы мен қызметі. Холинергиялық рецепторлардың түрлері. М-холинорецепторлар мен Н-холинорецепторларды ынталандырудан болатын әсерлер.
- Холинергиялық заттардың жіктелуі.
- Антихолинэстеразды заттар (прозерин, галантамин, физостигмин). Жіктелуі. Әсер ету механизмі. Фармакологиялық қасиеттері, қолданылуы.
- Антихолинэстеразды заттармен (және фосфорорганикалық қосылыстармен) жедел улану. Улану симптомдары. Көмек көрсету шаралары. Спецификалық антидоттар (дипироксим, изонитрозин).
- М- және Н-холиномиметиктердің фармакодинамика ерекшеліктері. 0Ацетилхолиннің әсер ету механизмі, фармакологиялық қасиеттері.
- М-холиномиметиктер (ацеклидин, пилокарпин). Антихолинэстеразды заттардан айырмашылығы. Фармакологиялық әсерлері. Қолданылуы.
- М-холиноблокаторлар. Әсер ету механизмі. Атропиннің фармакологиялық қасиеттері (көзге, журек – қан тамыр жүйесіне, бездерге, тегіс салалы бұлшықетке әсерлері). ОЖЖ – не әсер ету ерекшеліктері. Қолдану көрсеткіштері.
- Скополамин, платифиллин, гастроцепин, гоматропиннің фармакологиялық әсерлерінің ерекшеліктері. Салыстырмалы сипаттамалары. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- М-холиноблокаторлармен жедел улану. Улану симптомдары. Көмек көрсету шаралары.
- Тыныс алу және жүрек – қан тамыр жүйелеріне Н-холиномиметикалық заттардың әсерлері. Қолданылуы. Жанама әсерлері.
- Ганглиоблокаторлар. Әсер ету механизмі. Симпатикалық және парасимпатикалық ганглиилерді ынталандырудан болатын әсерлер. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері.
- Миорелаксанттар. Жіктелуі. Деполяризациялық және антидеполяризациялық заттардың әсер ету механизмдері.
- Миорелаксанттардың әсер ету принциптері.Қолданылу көрсеткіштері. Оларды қолданғанда болуы мүмкін асқынулар. Миорелаксанттардың антогонисттері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, рецепттер жазу, тесттік тапсырмаларды орындау, ақуалды есептерді шешу, кіші топтарда жұмыс жасау, тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
- Ұсынылатын әдебиеттер.
Орыс тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2010.- 734 с.
- Харкевич Д.А. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии, М.: Медицинское информационное агентство (МИА), 2004.-452с.
Қосымша:
- Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2011.-516 с.
- Шайдаров М.З. и др. Основы фармакологии с рецептурой, учебник.- Астана. – 2011. – 352 с.
- Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 с.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М., 2010.- 1216 с.
- Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) – Санкт-Петербург, 2008.- 1043с…
- .Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса/- М.: Изд-во ММА, 2009.-760с.
- Яковлев В.П., Яковлев С.В. Рациональная антимикробная фармакотерапия (руководство для практических врачей). М.: Литтерра. 2003. – 1002 с.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
- Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (рецепт жазу, алгоритм, фармакологиялық мінездемесі бойынша препаратты анықтау), тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Ацеклидин – Асесlidinum (0,2% еріт. амп. 1 мл)
- Пилокарпина гидрохлорид – Pilocarpini hydrochloridum (2% еріт. фл.10 мл)
- Галантамина гидробромид–Galanthamini hydrobromidum(0,2% еріт. амп. 1 мл)
- Атропина сульфат – Atropini sulfas (0,1% еріт. амп. 1 мл)
- Пирензепин – Pirenzepinum (таб. 0,05 №20)
- Ипратропия бромид – Ipratropii bromidum (аэрозоль 15 мл 20 мкг/доза)
Сипаттама беруге арналған препараттар
Ипратропий бромид, Пирензепин, Гиосцин бутилбромид (бускопан), Дипироксим, Цититон, Ацеклидин, Дитилин.
Тәжірибелік сабақтың хаттамасы:
Топтары | Антихолинэстеразды дәрілік заттар | М-холино блокаторлар | Миорелаксанттар |
Жіктелуі ХПМА | |||
Әсер ету механизмі | |||
Фармакологиялық әсерлері | |||
Қолдану көрсеткіштері | |||
Жанама әсерлері | |||
Қолдануға қарсы көрсеткіштері және улану |
Тәжірибелік сабаққа арналған әдістемелік нұсқаУ
Пәні: Фармакология – 1
Мамандығы: 5В130100 «Жалпы медицина»
Тақырып №7: Адренергиялық заттар.
Сағат саны: 3
Курс: 2
Құрастырушы: Уайсова Д.С
Астана, 2015 ж.
1.Тақырып № 7: Адренергиялық заттар- 3.
- Мақсаты: адренергиялық синапсқа әсер ететін заттардың әсер ету ерекшеліктері туралы білім алуға мүмкіндік және түсініктеме беру.
- Оқыту мақсаты:
- Адренергиялық заттардың фармакодинамика және фармакокинетика сұрақтарын қарастыру.
- Студенттерді адреномиметиктер мен адреноблокаторларды дәлелді тағайындауға және осы топтың препараттарына рецептті сауатты жазуға үйрету.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Адренергиялық синапс. a- және b – адренорецепторларды ынталандырудан болатын әсерлер.
- Адренергиялық заттардың жіктелуі.
- a- и b-адренорецепторларды белсендіретін заттар. Әсер ету механизмдері. Эпинефриннің (адреналин гидрохлориді) жүрек-қан тамыр жүйесіне, көз қарашығына, ішкі мүшелердің тегіс салалы бұлшықеттеріне, көмірсу, май алмасуына көрсететін фармакологиялық әсерлері. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері, қолдануға қарсы көрсеткіштері.
- Симпатомиметиктер (эфедрин гидрохлориді).Әсер ету механизмі, негізгі фармакологиялық әсерлері. Эпинефриннен айырмашылығы. Қолдану көрсетіштері, жанама әсерлері.
- a-адренорецепторларды белсендіретін заттар. Негізгі фармакологиялық әсерлері. Қолдану көрсетіштері, қолдануға қарсы көрсеткіштері. Норэпинефрин мен мезатонның салыстырмалы сипаттамалары.
- b-адреномиметиктер. Селективті және селективті емес b-адреномиметиктерге бөлінуі. Изадриннің фармакокинетика және фармакодинамикасының ерекшіліктері. b- адреномиметиктерді қолдану көрсеткіштері. Жатырдың тонусына әсер етуі.
- a-адреноблокаторлар. Фентоламиннің негізгі фармакологиялық әсерлері. Празозиннің фентоламиннен айырмашылығы. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері.
- b-адреноблокаторлар. Селективті және селективті емес b-адреноблокаторларға бөлінуі. Фармакологиялық әсерлерінің механизмі. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері.
- Симпатолитиктер. Әсер ету механизмдері.Осы топтағы дәрілік заттардың негізгі фармакокинетикалық және фармакодинамикалық ерекшіліктері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, рецепттер жазу, тесттік тапсырмаларды орындау, ақуалды есептерді шешу, кіші топтарда жұмыс жасау, тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
- Әдебиет:
Орыс тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2010.- 734 с.
- Харкевич Д.А. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии, М.: Медицинское информационное агентство (МИА), 2004.-452с.
Қосымша:
- Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2011.-516 с.
- Шайдаров М.З. и др. Основы фармакологии с рецептурой, учебник.- Астана. – 2011. – 352 с.
- Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 с.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М., 2010.- 1216 с.
- Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) – Санкт-Петербург, 2008.- 1043с…
- Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса/- М.: Изд-во ММА, 2009.-760с.
- Яковлев В.П., Яковлев С.В. Рациональная антимикробная фармакотерапия (руководство для практических врачей). М.: Литтерра. 2003. – 1002 с.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
7.Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (рецепт жазу, алгоритм, фармакологиялық сипаттамасы бойынша препаратты анықтау), тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Эпинефрин – Epinephrinum (0,1% еріт. амп. 1 мл)
- Мезатон– Mesatonum (1% еріт. амп. 1 мл)
- Сальбутамол– Salbutamolum (таб. 0,004 №30; 0,1% еріт. амп. 5 мл)
- Пропранолол – Propranololum (таб. 0,04 №20; 0,25% еріт. амп. 1 мл)
- Атенолол– Atenololum (таб. 0,05 №20)
- Нафтизин – Naphthyzinum (0,05% еріт. фл. 10мл)
Тобын анықтауға арналған препараттар:
Изадрин, Фенотерол, Бисопролол, Доксазозин, Эфедрин, Фентоламин.
Тәжірибелік сабақтың хаттамасы:
Топтары | α, β -адрено миметиктер | β-адрено миметиктер | β-адрено блокаторлар |
Жіктелуі ХПМА | |||
Әсер ету механизмі | |||
Фармакологиялық әсерлері | |||
Қолдану көрсеткіштері | |||
Жанама әсерлері | |||
Қолдануға қарсы көрсеткіштері және улану |
Тәжірибелік сабаққа арналған әдістемелік нұсқаУ
Пәні: Фармакология – 1
Мамандығы: 5В130100 «Жалпы медицина»
Тақырып №8: «Жүйке жүйесінің шеткі бөліміне әсер ететін дәрілік заттар» тақырыбы бойынша қорытынды сабақ.
Сағат саны: 3
Курс: 2
Құрастырушы: Уайсова.Д.С.
Астана, 2015 ж.
- Тақырып №8: «Жүйке жүйесінің шеткі бөліміне әсер ететін дәрілік заттар» тақырыбы бойынша қорытынды сабақ – 3.
- Мақсаты: афферентті және эфференті жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілік заттар туралы алған білімді бекітуге мүмкіндік беру.
- Оқыту мақсаты:
- Шеткі жүйке жүйесінің афферентті бөліміне әсер ететін заттардың фармакодинамика және фармакокинетика сұрақтары бойынша студенттердің білім деңгейін бағалау (жергілікті жансыздандырғыш, тұтқыр, тітіркендіргіш заттар).
- Вегетотропты заттар (холинергиялық және адренергиялық) бөлімі бойынша студенттердің алған білім деңгейін бағалау.
- Вегетативті жүйке жүйесіне әсер ететін заттарға рецепт жазу деңгейін анықтау.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Сезімтал жүйке талшықтар аймағына әсер ететін дәрілік заттардың жіктелуі.
Анестезия: анықтамасы, жергілікті анестезияның түрлері.
- Жергілікті жансыздандырғыш заттар: анықтамасы, әсер ету механизмі және орны.
- Жергілікті жансыздандырғыш заттардың жіктелуі: химиялық құрамы, әсер ету ұзақтығы және қолдану әдісі бойынша.
- Беткейлік анестезия үшін қолданылатын дәрілік заттар (бензокаин, тетракаин, пиромекаин): жансыздандыру белсенділігі, қолдану ерекшеліктері, салыстырмалы сипаттамасы, улылығы.
- Инфильтрациялық анестезия үшін қолданылатын заттардың (прокаин, тримекаин, лидокаин, артикаин, бупивакаин) фармакологиялық сипаттамасы; жансыздандыру белсенділігі, ОЖЖ әсер етуі, шырышты қабаттан өту қабілеті, улылығы.
- Жергілікті жансыздандырғыш заттардың улы әсерлері.
- Холинергиялық синапстың құрылысы мен қызметі. Холинергиялық рецепторлардың түрлері. М-холинорецепторлар мен Н-холинорецепторларды ынталандырудан болатын әсерлер.
- Холинергиялық заттардың жіктелуі.
- Антихолинэстеразды заттар (прозерин, галантамин, физостигмин). Жіктелуі. Әсер ету механизмі. Фармакологиялық қасиеттері, қолданылуы.
- Антихолинэстеразды заттармен (және фосфорорганикалық қосылыстармен) жедел улану. Улану симптомдары. Көмек көрсету шаралары. Спецификалық антидоттар (дипироксим, изонитрозин).
- М- және Н-холиномиметиктердің фармакодинамика ерекшеліктері. Ацетилхолиннің әсер ету механизмі, фармакологиялық қасиеттері.
- М-холиномиметиктер (ацеклидин, пилокарпин). Антихолинэстеразды заттардан айырмашылығы. Фармакологиялық әсерлері. Қолданылуы.
- М-холиноблокаторлар. Әсер ету механизмі. Атропиннің фармакологиялық қасиеттері (көзге, журек – қан тамыр жүйесіне, бездерге, тегіс салалы бұлшықетке әсерлері). ОЖЖ – не әсер ету ерекшеліктері. Қолдану көрсеткіштері.
- Скополамин, платифиллин, гастроцепин, гоматропиннің фармакологиялық әсерлерінің ерекшеліктері. Салыстырмалы сипаттамалары. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- М-холиноблокаторлармен жедел улану. Улану симптомдары. Көмек көрсету шаралары.
- Тыныс алу және жүрек – қан тамыр жүйелеріне Н-холиномиметикалық заттардың әсерлері. Қолданылуы. Жанама әсерлері.
- Ганглиоблокаторлар. Әсер ету механизмі. Симпатикалық және парасимпатикалық ганглиилерді ынталандырудан болатын әсерлер. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері.
- Миорелаксанттар. Жіктелуі. Деполяризациялық және антидеполяризациялық заттардың әсер ету механизмдері.
- Миорелаксанттардың әсер ету принциптері.Қолданылу көрсеткіштері. Оларды қолданғанда болуы мүмкін асқынулар. Миорелаксанттардың антогонисттері.
- Адренергиялық синапс. a- және b – адренорецепторларды ынталандырудан болатын әсерлер.
- Адренергиялық заттардың жіктелуі.
- a- и b-адренорецепторларды белсендіретін заттар. Әсер ету механизмдері. Эпинефриннің (адреналин гидрохлориді) жүрек-қан тамыр жүйесіне, көз қарашығына, ішкі мүшелердің тегіс салалы бұлшықеттеріне, көмірсу, май алмасуына көрсететін фармакологиялық әсерлері. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері, қолдануға қарсы көрсеткіштері.
- Симпатомиметиктер (эфедрин гидрохлориді).Әсер ету механизмі, негізгі фармакологиялық әсерлері. Эпинефриннен айырмашылығы. Қолдану көрсетіштері, жанама әсерлері.
- a-адренорецепторларды белсендіретін заттар. Негізгі фармакологиялық әсерлері. Қолдану көрсетіштері, қолдануға қарсы көрсеткіштері. Норэпинефрин мен мезатонның салыстырмалы сипаттамалары.
- b-адреномиметиктер. Селективті және селективті емес b-адреномиметиктерге бөлінуі. Изадриннің фармакокинетика және фармакодинамикасының ерекшіліктері. b- адреномиметиктерді қолдану көрсеткіштері. Жатырдың тонусына әсер етуі.
- a-адреноблокаторлар. Фентоламиннің негізгі фармакологиялық әсерлері. Празозиннің фентоламиннен айырмашылығы. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері.
- b-адреноблокаторлар. Селективті және селективті емес b-адреноблокаторларға бөлінуі. Фармакологиялық әсерлерінің механизмі. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері.
- Симпатолитиктер. Әсер ету механизмдері.Осы топтағы дәрілік заттардың негізгі фармакокинетикалық және фармакодинамикалық ерекшіліктері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: аралық бақылау, ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу.
- Әдебиет:
Орыс тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2010.- 734 с.
- Харкевич Д.А. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии, М.: Медицинское информационное агентство (МИА), 2004.-452с.
Қосымша:
- Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2011.-516 с.
- Шайдаров М.З. и др. Основы фармакологии с рецептурой, учебник.- Астана. – 2011. – 352 с.
- Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 с.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М., 2010.- 1216 с.
- Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) – Санкт-Петербург, 2008.- 1043с…
- Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса/- М.: Изд-во ММА, 2009.-760с.
- Яковлев В.П., Яковлев С.В. Рациональная антимикробная фармакотерапия (руководство для практических врачей). М.: Литтерра. 2003. – 1002 с.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
- Бақылау: ауызша сұрау, тесттік бақылау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу.
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Лидокаин – Lidocainum (2% еріт. амп. түрінде 5 мл-нан)
- Бупивакаин – Bupivacainum (0,25% еріт. флак. түрінде 20 мл-нан)
- Артикаин – Articainum (1% еріт. амп. түрінде 5 мл-нан)
- Прокаин гидрохлориді – Procaini hydrochloridum (0,5% – 10 мл; 2% еріт. амп. түрінде 2 мл-нан)
- Бензокаин – Benzocainum (мазь 5% -10,0)
- Анестезол – Anaesthesolum (суппозитории №10)
- Ацеклидин – Асесlidinum (0,2% еріт. амп. 1 мл)
- Пилокарпина гидрохлорид – Pilocarpini hydrochloridum (2% еріт. фл.10 мл)
- Галантамина гидробромид–Galanthamini hydrobromidum(0,2% еріт. амп. 1 мл)
- Атропина сульфат – Atropini sulfas (0,1% еріт. амп. 1 мл)
- Пирензепин – Pirenzepinum (таб. 0,05 №20)
- Ипратропия бромид – Ipratropii bromidum (аэрозоль 15 мл 20 мкг/доза)
- Эпинефрин – Epinephrinum (0,1% еріт. амп. 1 мл)
- Мезатон– Mesatonum (1% еріт. амп. 1 мл)
- Сальбутамол– Salbutamolum (таб. 0,004 №30; 0,1% еріт. амп. 5 мл)
- Пропранолол – Propranololum (таб. 0,04 №20; 0,25% еріт. амп. 1 мл)
- Атенолол– Atenololum (таб. 0,05 №20)
- Нафтизин – Naphthyzinum (0,05% еріт. фл. 10мл)
Сипаттама беруге арналған препараттар:
Тетракаин, Артикаин, Камистад, Лидокаин, Прокаина гидрохлорид. Ипратропия бромид, Пирензепин, Гиосцина бутилбромид (бускопан), Дипироксим, Цититон, Ацеклидин, Дитилин, Изадрин, Фенотерол, Бисопролол, Доксазозин, Эфедрин, Фентоламин.
ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАРҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
Пәні: Фармакология – 1
Мамандығы: 5В130100 «Жалпы медицина»
Тақырып №9: Наркотикалық анальгетиктер. Наркотикалық емес анальгетиктер.
Сағат саны: 3
Курс: 2
Құрастырушы: Уайсова Д.С.
Астана, 2015 ж
- Тақырып №9: Наркотикалық анальгетиктер. Наркотикалық емес анальгетиктер- 3.
- Мақсаты: наркотикалық және наркотикалық емес анальгетиктердің фармакокинетика және фармакодинамикасының ерекшеліктері туралы білім алуға мүмкіндік және түсініктеме беру.
- Оқыту мақсаты :
- Наркотикалық және наркотикалық емес анальгетиктердің фармакокинетика және фармакодинамика сұрақтарын қарастыру;
- Студенттердің назарын жеке препараттардың қасиеттерінің ерекшеліктеріне аудару және наркотикалық анальгетиктерге салыстырмалы мінездеме беру.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Анальгезия. Анықтамасы, клиникалық маңызы. Анальгетиктердің түрлері.
- Наркотикалық анальгетиктердің жіктелуі.
- Наркотикалық анальгетиктердің анальгезиялық әсерінің механизмдері.
- Морфиннің фармакологиялық әсерлері. ОЖЖ, жүрек – қан тамыр жүйесіне асқазан ішек жолдарына негізделген әсерлерінің ерекшеліктері.
- Наркотикалық анальгетиктердің қолдану көрсеткіштері (морфинді мысал ретінде), жанама әсерлері.
- Препараттардың салыстырмалы сипаттамалары. Қолдану көрсеткіштері. Нейролептанальгезия туралы түсінік.
- Наркотикалық анальгетиктермен жедел улану және оның фармакотерапиясының негізгі принциптері. Наркотикалық анальгетиктердің антагонисттері.
- Дәріге тәуелділік, клиникалық көріністері.
- Наркотикалық емес анальгетиктердің жіктелуі.
- Наркотикалық емес анальгетиктердің анальгезиялық әсерінің механизмдері.
- Наркотикалық емес анальгетиктердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсеткіштері, жанама және токсикалық әсерлері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, ақуалды есептерді шешу, рецепттер жазу, кіші топтарда жұмыс жасау, тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
- Әдебиет:
Орыс тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2010.- 734 с.
- Харкевич Д.А. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии, М.: Медицинское информационное агентство (МИА), 2004.-452с.
Қосымша:
- Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2011.-516 с.
- Шайдаров М.З. и др. Основы фармакологии с рецептурой, учебник.- Астана. – 2011. – 352 с.
- Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 с.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М., 2010.- 1216 с.
- Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) – Санкт-Петербург, 2008.- 1043с.
- Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса/- М.: Изд-во ММА, 2009.-760с.
- Яковлев В.П., Яковлев С.В. Рациональная антимикробная фармакотерапия (руководство для практических врачей). М.: Литтерра. 2003. – 1002 с.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
7.Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (рецепт жазу, алгоритм, фармакологиялық сипаттамасы бойынша препаратты анықтау), тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
Рецепт жазуға арналған препараттар.
Промедол – Promedolum (2% еріт. амп. 1 мл )
Парацетамол – Paracetomolum (таб. 0,2 №10; сироп 2,4% – 100 мл)
Кеторолак – Ketorolacum (таб. 0,01 №20)
Баралгин – Baralgin (таб. №10)
Трамадол – Tramadolum (5% еріт. амп. 1 мл)
Налоксона гидрохлорид – Naloxoni hydrochloridum (0,04 % еріт. амп. 1мл)
Сипаттама беруге арналған препараттар:
Тримеперидин (промедол), Фентанил, Кодеин, Налоксон, Кеторолак, Баралгин.
Тәжірибелік сабақтың хаттамасы:
Топтары | опиоидты рецепторлардың агонистері (табиғи наркотикалық анальгетиктер) | опиоидты рецепторлардың антагонистері | Нарктоикалық емес анальгетиктер (ацетаминофен, кетамин, трамадол) |
Жіктелуі ХПМА | |||
Әсер ету механизмі | |||
Фармакологиялық әсерлері | |||
Қолдану көрсеткіштері | |||
Жанама әсерлері | |||
Қолдануға қарсы көрсеткіштері және улану |
Ұйықтататын дәрілік заттар. Паркинсонизмге қарсы дәрілік заттар – 3.
2.Мақсаты: ұйықтататын және паркинсонизмге қарсы заттардың фармакокинетика және фармакодинамика ерекшеліктері, қолдану принциптері, жанама және токсикалық әсерлері туралы білім алуға мүмкіндік және түсініктеме беру.
- Оқытудың мақсаты :
- Ұйықтататын және паркинсонга қарсы дәрілік заттардың фармакокинетика және фармакодинамика сұрақтарын қарастыру;
- Студенттердің назарын жеке препараттардың қасиеттерінің ерекшеліктеріне аудару және наркотикалық анальгетиктерге салыстырмалы мінездеме беру.
- Дәрілік заттардың фармакотерапиялық әсерлерінің ерекшеліктерін қарастыру.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Инсомния кезінде ұйықтататын дәрілік заттардың фармакологиялық әсерлері
- Ұйықтататын дәрілік заттардың жіктелуі.
- Барбитур қышқылының туындылары: әсер ету механизмдері, фенобарбиталдың фармакологиялық әсерлері. Қолдану көрсеткіштері.
- Барбитурлардың жанама әсерлері. Барбитураттармен жедел улану, емдеу принциптері.
- Бензодиазепин қатарындағы ұйықтататын дәрілік заттар: әсер ету механизмдері, фармакологиялық әсерлері. Қолдану көрсеткіштері.
- Бензодиазепиндердің жанама әсерлері. Ұйықтатқыш зат ретінде бензодиазепиндердің барбитураттардан артықшылықтары.
- Циклопирролон туындыларының ұйықтатқыш әсерінің ерекшеліктері. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері.
- Паркинсониялық бұзылыстардың патогенезі. Экстрапирамидалық бұзылыстарды түзетудің негізгі қағидалары.
- Паркинсонизмге қарсы дәрілік заттардың жіктелуі.
- Дофаминергиялық заттардың әсер ету механизмі. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері.
- Антихолинергиялық препараттар және КОМТ ингибиторлары.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, ақуалды есептерді шешу, рецепттер жазу, кіші топтарда жұмыс жасау, тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
- Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (рецепт жазу, алгоритм, фармакологиялық сипаттамасы бойынша препаратты анықтау), тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Феназепам – Phenazepamum (таб. 0,0005 №20),
- Фенобарбитал – Phenobarbitalum (0,2% флак. ерітінді 100 мл)
- Зопиклон – Zopiclonum (таб. 0,0075 №5)
- Доксиламин – Doxylaminum (таб. 0,015 №20)
- Циклодол – Cyclodolum (таб. 0, 001 және 0,005 №50)
- Бромокриптин – Bromocriptinum (таб. 0,0025 №10).
Сипаттама беруге арналған препараттар
Нитразепам, Доксиламин (донормил), Зопиклон (имован), Мидантан, Селегелин.
Тәжірибелік сабақтың хаттамасы:
Топтары | Барбитур қышқылының туындылары | Бензодиазепин туындылары | Циклопирролондар |
Жіктелуі ХПМА | |||
Әсер ету механизмі | |||
Фармакологиялық әсерлері | |||
Қолдану көрсеткіштері | |||
Жанама әсерлері | |||
Қолдануға қарсы көрсеткіштері және улану |
«Орталық жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілік заттар» тақырыбы бойынша қорытынды сабақ – 3.
- Мақсаты: анальгетикалық, ұйықтататын және паркинсонизмге қарсы заттардың фармакокинетика және фармакодинамикасының ерекшеліктері, қолдану принциптері, жанама және токсикалық әсерлері туралы білім алуға мүмкіндік және түсініктеме беру.
- 3. Оқыту мақсаты:
- Паркинсонизмге қарсы, ұйықтататын дәрілік заттардың, наркотикалық және наркотикалық емес анальгетиктердің фармакотерапиялық сұрақтарын қарастыру.
- Студенттерді осы топтың препараттарын қолдану және қарсы көрсеткіштеріне байланысты дәлелді тағайындауға және рецепттерді сауатты жазуға үйрету.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Анальгезия. Анықтамасы, клиникалық маңызы. Анальгетиктердің түрлері.
- Наркотикалық анальгетиктердің жіктелуі.
- Наркотикалық анальгетиктердің анальгезиялық әсерінің механизмдері.
- Морфиннің фармакологиялық әсерлері. ОЖЖ, жүрек – қан тамыр жүйесіне асқазан ішек жолдарына негізделген әсерлерінің ерекшеліктері.
- Наркотикалық анальгетиктердің қолдану көрсеткіштері (морфинді мысал ретінде), жанама әсерлері.
- Препараттардың салыстырмалы сипаттамалары. Қолдану көрсеткіштері. Нейролептанальгезия туралы түсінік.
- Наркотикалық анальгетиктермен жедел улану және оның фармакотерапиясының негізгі принциптері. Наркотикалық анальгетиктердің антагонисттері.
- Дәріге тәуелділік, клиникалық көріністері.
- Наркотикалық емес анальгетиктердің жіктелуі.
- Наркотикалық емес анальгетиктердің анальгезиялық әсерінің механизмдері.
- Наркотикалық емес анальгетиктердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсеткіштері, жанама және токсикалық әсерлері.
- Инсомния кезінде ұйықтататын дәрілік заттардың фармакологиялық әсерлері
- Ұйықтататын дәрілік заттардың жіктелуі.
- Барбитур қышқылының туындылары: әсер ету механизмдері, фенобарбиталдың фармакологиялық әсерлері. Қолдану көрсеткіштері.
- Барбитурлардың жанама әсерлері. Барбитураттармен жедел улану, емдеу принциптері.
- Бензодиазепин қатарындағы ұйықтататын дәрілік заттар: әсер ету механизмдері, фармакологиялық әсерлері. Қолдану көрсеткіштері.
- Бензодиазепиндердің жанама әсерлері. Ұйықтатқыш зат ретінде бензодиазепиндердің барбитураттардан артықшылықтары.
- Циклопирролон туындыларының ұйықтатқыш әсерінің ерекшеліктері. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері.
- Паркинсониялық бұзылыстардың патогенезі. Экстрапирамидалық бұзылыстарды түзетудің негізгі қағидалары.
- Паркинсонизмге қарсы дәрілік заттардың жіктелуі.
- Дофаминергиялық заттардың әсер ету механизмі. Қолдану көрсеткіштері, жанама әсерлері.
- Антихолинергиялық препараттар және КОМТ ингибиторлары.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: аралық бақылау, ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
7.Бақылау: ауызша сұрау, тесттік бақылау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Промедол – Promedolum (2% еріт. амп. түрінде 1 мл)
- Парацетамол – Paracetomolum (таб. 0,2 №10; сироп 2,4% 100 мл)
- Кеторолак – Ketorolacum (таб. 0,01 №20)
- Баралгин – Baralgin (таб. №10)
- Трамадол – Tramadolum (5% еріт. амп. түрінде 1 мл)
- Налоксона гидрохлорид – Naloxoni hydrochloridum (0,04 % еріт. амп. 1мл)
- Феназепам – Phenazepamum (таб. 0,0005 №20),
- Фенобарбитал – Phenobarbitalum (0,2% еріт. флак. түрінде 100 мл)
- Зопиклон – Zopiclonum (таб. 0,0075 №5)
- Доксиламин – Doxylaminum (таб. 0,015 №20)
- Циклодол – Cyclodolum (таб. 0, 001 және 0,005 №50)
- Бромокриптин – Bromocriptinum (таб. 0,0025 №10).
Сипаттама беруге арналған препараттар
Тримеперидин (промедол), Фентанил, Кодеин, Налоксон, Кеторолак, Баралгин, Нитразепам, Доксиламин (донормил), Зопиклон (имован), Мидантан, Селегелин.
Қабынуға қарсы дәрілер- 3.
2Мақсаты: қабыну процессін фармакологиялық заттармен патогенездік емінің ерекшеліктері туралы білім алуға мүмкіндік және түсініктеме беру.
3 Оқыту мақсаты:
- Қабынуға қарсы дәрілердің фармакодинамика мен фармакокинетика сұрақтарын қарастыру.
- Студенттерді препараттарды қолдану және қарсы көрсеткіштеріне байланысты дәлелді тағайындауға және осы топ препараттарына рецептті сауатты жазуға үйрету.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Қабынуға қарсы стероидты емес заттардың жіктелуі (ҚСЕҚЗ).
- ҚСЕҚЗ әсер ету механизмі. ЦОГ2 селективті ингибиторлары туралы түсінік.
- ҚСЕҚЗ фармакологиялық әсерлері.
- ҚСЕҚЗ салыстырмалы сипаттамалары.
- ҚСЕҚЗ жанама және токсикалық әсерлері.
- Қабынуға қарсы стероидты заттардың жіктелуі (ҚСҚЗ). Препараттардың қабынуға әсерінің механизмі.
- ҚСҚЗ фармакологиялық әсерлері.
- ҚСҚЗ қолдану көрсеткіштері.
- ҚСҚЗ қолдану тактикасы.
- ҚСҚЗ жанама әсерлері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, ақуалды есептерді шешу, рецепттер жазу, кіші топтарда жұмыс жасау, тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1.Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
- Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (рецепт жазу, алгоритм, фармакологиялық сипаттамасы бойынша препаратты анықтау), тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Индометацин – Indometacinum (мазь 10% по 40,0)
- Преднизолон – Prednisolonum (таб. 0,001 №20)
- Диклофенак-натрий – Diclofenfac-natrium (2,5% еріт амп.түрінде 3 мл)
- Дексаметазон – Dexamethasonum (0,4% еріт амп.түрінде 1мл)
- Мелоксикам – Meloxicamum (таб. 0,0075 №10)
- Гидрокортизон – Hydrocortisonum (мазь 1% 5,0)
Сипаттама беруге арналған препараттар
Кетопрофен, Нимесулид, Ацеклофенак, Метилпреднизалон, Бетаметазон (дипроспан).
Тәжірибелік сабақтың хаттамасы:
Топтары | Синтетикалық глюкокортикостероидтар | СЕҚҚЗ | |
ЦОГ-1 және ЦОГ-2 таңдамалы емес тежегіштері | ЦОГ-2 таңдамалы тежегіштері | ||
Жіктелуі ХПМА | |||
Әсер ету механизмі | |||
Фармакологиялық әсерлері | |||
Қолдану көрсеткіштері | |||
Жанама әсерлері | |||
Қолдануға қарсы көрсеткіштері және улану |
Аллергияға қарсы дәрілер. Иммунды үрдістерге әсер ететін дәрілер- 3.
2.Мақсаты: иммунды үрдістерге әсер ететін дәрілер туралы білім алуға түсініктеме және мүмкіндік беру:
- Оқыту мақсаты:
- Аллергиялық аурулардың фармакотерапиясы үшін қолданылатын препараттардың ерекшеліктерін қарастыру.
- Студенттерді препараттарды қолдану және қарсы көрсеткіштеріне байланысты дәлелді тағайындауға және осы топтың препараттарына рецептті сауатты жазуға үйрету.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Аллергияға қарсы дәрілік заттардың әсер ету принциптері. Жіктелуі.
- Глюкокортикоидтар мен адреномиметиктердің аллергияға қарсы әсерлері. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Мес жасушаларының мембранасын тұрақтандыратын заттар. Әсер ету механизмі. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Антигистаминді заттар. Н1-рецепторларының тежегіштері, Әсер ету механизмі. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Иммунодепрессанттар. Цитостатиктер. Иммунодепрессивті әсерінің принциптері. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Иммуностимуляторлар. Иммуномодуляторлық заттар. Анықтамасы. Әсер ету механизмі. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, ақуалды есептерді шешу, рецепттер жазу, кіші топтарда жұмыс жасау, тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
1.Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
- Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (рецепт жазу, алгоритм, фармакологиялық сипаттамасы бойынша препаратты анықтау), тәжірибелік сабаққа хаттама құрастыру.
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Хлоропирамин (Супрастин) – Chloropyraminum (Suprastinum) (таб. 0,025 №10)
- Фенистил – Fenistil (0,1% еріт.түрінде 20 мл)
- Кромоглициевая кислота – Acidum Cromoglicicum (капс. 0,02 №20)
- Кетотифен – Ketotifenum (таб. 0,001 №20)
- Цетиризин – Cetirizinum (еріт.түрінде 10 мл)
- Метотрексат – Methotrexatum (таб. 0,0025 №20)
Тобын анықтауға арналған препараттар:
Цетиризин (зиртек, зодак), Диментидин (фенистил), Фенспирид (эреспал), Метотрексат, Циклофосфамид, Тималин.
Тәжірибелік сабақтың хаттамасы:
Топтары | Н1-гистамино блокаторлардың 1-ші ұрпағы | Мес жасушаларының мембранасының тұрақтандырғыш тары | Н1-гистамино блокаторлардың 2-ші ұрпағы |
Жіктелуі ХПМА | |||
Әсер ету механизмі | |||
Фармакологиялық әсерлері | |||
Қолдану көрсеткіштері | |||
Жанама әсерлері | |||
Қолдануға қарсы көрсеткіштері және улану |
«Қабыну және иммунды үрдістерге әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша қорытынды сабақ – 3.
- Мақсаты: иммунологиялық өзгерістер мен қабыну үрдістерінің фармакотерапиясының ерекшеліктері туралы білімді бекітуге мүмкіндік беру.
- Оқыту мақсаты:
- Қабыну және иммунды үрдістерге әсер ететін дәрілік заттардың фармакодинамика және фармакокинетика сұрақтарын қарастыру.
- Студенттерді препараттарды қолдану, қарсы көрсеткіштеріне байланысты дәлелді тағайындауға және осы топ препараттарына рецептті сауатты жазуға үйрету.
4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Қабынуға қарсы стероидты емес заттардың жіктелуі (ҚСЕҚЗ).
- ҚСЕҚЗ әсер ету механизмі. ЦОГ2 селективті ингибиторлары туралы түсінік.
- ҚСЕҚЗ фармакологиялық әсерлері.
- ҚСЕҚЗ салыстырмалы сипаттамалары.
- ҚСЕҚЗ жанама және токсикалық әсерлері.
- Қабынуға қарсы стероидты заттардың жіктелуі (ҚСҚЗ). Препараттардың қабынуға әсерінің механизмі.
- ҚСҚЗ фармакологиялық әсерлері.
- ҚСҚЗ қолдану көрсеткіштері.
- ҚСҚЗ қолдану тактикасы.
- ҚСҚЗ жанама әсерлері.
- Аллергияға қарсы дәрілік заттардың әсер ету принциптері. Жіктелуі.
- Глюкокортикоидтар мен адреномиметиктердің аллергияға қарсы әсерлері. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Мес жасушаларының мембранасын тұрақтандыратын заттар. Әсер ету механизмі. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Антигистаминді заттар. Н1-рецепторларының тежегіштері, Әсер ету механизмі. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Иммунодепрессанттар. Цитостатиктер. Иммунодепрессивті әсерінің принциптері. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Иммуностимуляторлар. Иммуномодуляторлық заттар. Анықтамасы. Әсер ету механизмі. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: аралық бақылау, ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
- Бақылау: ауызша сұрау, тесттік бақылау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу.
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Индометацин – Indometacinum (май 10% 40,0)
- Преднизолон – Prednisolonum (таб. 0,001 №20)
- Диклофенак-натрий – Diclofenfac-natrium (2,5% еріт.амп. түрінде 3 мл-нан)
- Дексаметазон – Dexamethasonum (0,4% еріт.амп. түрінде 1мл-нан)
- Мелоксикам – Meloxicamum (таб. 0,0075 №10)
- Гидрокортизон – Hydrocortisonum (мазь 1% 5,0)
- Хлоропирамин (Супрастин) – Chloropyraminum (Suprastinum) (таб. 0,025 №10)
- Фенистил – Fenistil (0,1% еріт фл. түрінде 20 мл-нан)
- Кромоглициевая кислота – Acidum Cromoglicicum (капс. 0,02 №20)
- Кетотифен – Ketotifenum (таб. 0,001 №20)
- Цетиризин – Cetirizinum (еріт. фл. түрінде10 мл-нан)
- Метотрексат – Methotrexatum (таб. 0,0025 №20)
Сипаттама беруге арналған препараттар
Кетопрофен, Нимесулид, Ацеклофенак, Метилпреднизалон, Бетаметазон (дипроспан).
Цетиризин (зиртек, зодак), Диментидин (фенистил), Фенспирид (эреспал), Метотрексат, Циклофосфамид, Тималин.
- Антибиотиктер. Химиялық құрамы әртүрлі синтетикалық микробқа қарсы дәрілік заттар –
2.Мақсаты: заманауи бактерияға қарсы дәрілік заттар туралы білім алуға түсініктеме және мүмкіндік беру:
- Оқыту мақсаты:
- Антибиотиктер және химиялық құрамы әртүрлі синтетикалық микробқа қарсы дәрілік заттардың фармакодинамика мен фармакокинетика сұрақтарын қарастыру.
- Студенттерді препараттарды қолдану, қарсы көрсеткіштеріне байланысты дәлелді тағайындауға және осы топ препараттарына рецептті сауатты жазуға үйрету.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Антибиотиктер. Антибиотикотерапия ерекшеліктері. Химиялық құрамы бойынша антибиотиктердің жіктелуі.
- Антибиотиктердің әсер ету механизмі. Антибиотиктердің әсер ету спектрі.
- Бактерияға қарсы дәрілік заттарға тән жанама әсерлер.
- Антибиотиктерді тиімді тағайындау қағидалары.
- Бета – лактамды антибиотиктер. Пенициллин тобының антибиотиктері: биосинтетикалық пенициллиндердің жіктелуі, әсер ету механизмі мен спектрі және препараттардың фармакокинетикасы.
- Жартылай синтетикалық пенициллиндердің әсер ету және қолдану ерекшеліктері. Бета-лактамазаның тежегіштерімен біріктірілген препараттар. Заманауи пеициллиндердің артықшылықтары.
- Цефалоспариндер. Жалпы сипаттамасы. Жіктелуі. Әсер ету механизмі. Әр ұрпақтағы цефалоспариндердің әсер ету спектрі, фармакокинетика және қолдану ерекшеліктері. Жанама әсерлері.
- Карбопенемдер: әсер етуі, қолдану ерекшеліктері. Жанама әсерлері.
- Монобактамдар: әсер етуі,қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Аминогликозидтер. Жіктелуі, әсер ету механизмі. Әр ұрпақтағы препараттардың әсер ету спектрінің және фармакокинетика ерекшеліктері. Қолдану көрсеткіштері. Жанама және токсикалық әсерлері. Қолдануға қарсы көрсеткіштері.
- Макролидтер. Жіктелуі. Микробқа қарсы спектрінің, фармакокинетика және қолдану ерекшеліктері. Жанама әсерлері. Жаңа макролидтер.
- Тетрациклиндер. Жіктелуі, әсер ету механизмі. Әсер ету спектрінің ерекшеліктері. Қолданылуы. Жанама және токсикалық әсерлері. Қарсы көрсеткіштері.
- Хлорамфеникол (левомицетин) топтары. Әсер ету механизмі. Әсер ету спектрінің және фармакокинетика ерекшеліктері. Қолданылуы. Жанама және токсикалық әсерлері. Қарсы көрсеткіштері.
- Линкозамидтер. Әсер ету механизмі. Микробқа қарсы әсер ету спектрі және фармакокинетика ерекшеліктері. Қолданылуы.
- Полимиксиндер. Әсер ету спектрінің және қолдану ерекшеліктері. Жанама әсерлері.
- Химиялық құрамы әртүрлі синтетикалық микробқы қарсы дәрілік заттар. Жіктелуі
- Хинолон туындыларының бірінші және екінші ұрпақтары. Әсер ету механизмі. Әсер ету спектрі. Қолданылуы. Токсикалық әсерлері. Қарсы көрсеткіштері.
- Хинолон туындыларының үшінші ұрпағы (фторхинолондар). Әсер ету механизмі. Әсер ету спектрі. Қолданылуы. Токсикалық әсерлері. Қарсы көрсеткіштері.
- Хиноксалин туындылары. Әсер ету спектрі. Қолданылуы. Уыттылығы.
- Нитрофуран туындылары. Әсер ету спектрі. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, ақуалды есептерді шешу, рецепттер жазу, кіші топтарда жұмыс жасау.
- Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын тілінде :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
7.Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (рецепт жазу, алгоритм, фармакологиялық сипаттамасы бойынша препаратты анықтау).
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Амоксиклав – Amoksiklav (таб. 0,5 №15)
- Цефтриаксон – Ceftriaxonum (фл. 1,0)
- Гентамицина сульфат – Gentamycini sulfas (4% еріт. амп. түрінде 1 мл-нан)
- Доксициклина гидрохлорид – Doxycyclini hydrochloridum (капс. 0,2 №10)
- Мидекамицин – Midecamycinum (таб. 0,4 №8)
- Азитромицин (Сумамед) – Azitrhromycinum (Sumamed) (таб. 0,5 №3)
- Норфлоксацин – Norfloxacinum (таб. 0,4 №20)
- Налидиксовая кислота – Acidum nalidixicum (капс және таб. 0,5)
Сипаттама беруге арналған препараттар
Аугментин, Рокситромицин, Ко-тримоксазол, Меропенем, Ципрофлоксацин, Фурагин.
- Антисептиктер және дезинфекциялаушы заттар. Туберкулезге қарсы дәрілер. Спирохетаға қарсы дәрілер – 3.
Мақсаты туберкулез фармакотерапиясының принциптері және заманауи антисептиктер мен дезинфекциялаушы, спирохетаға қарсы заттар туралы білім алуға түсініктеме және мүмкіндік беру:
- Оқыту мақсаты:
- Антисептиктер мен дезинфекциялаушы және туберкулезге, спирохетаға қарсы дәрілердің фармакодинамика және фармакокинетика сұрақтарын қарастыру.
- Студенттерді препараттарды қолдану, қарсы көрсеткіштеріне байланысты дәлелді тағайындауға және осы топ препараттарына рецептті сауатты жазуға үйрету.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Антисептика және дезинфекция туралы түсінік. Антисептиктерге және дезинфекциялаушы заттарға қойылатын талаптар. Жіктелуі.
- Құрамында галоген бар қосылыстар. Механизмі, хлор және йод қосылыстарының әсер ету және қолдану ерекшеліктері. Мүмкін болатын жанама әсерлері.
- Тотықтырғыштар (сутегі тотығы, калий перманганаты). Әсер ету механизмі. Мүмкін болатын жанама әсерлері.
- Сілтілер және қышқылдар (бор қышқылы, аммиак ерітіндісі). Механизмі және әсер ету ерекшеліктері.
- Металл қосылыстары (сынап дихлориді, сары сынап окисі, күміс нитраты, мырыш сульфаты, мыс сульфаты). Механизмі. Жергілікті әсерлері (тұтқыр, тітіркендіргіш, күйдіргіш). Ауыр металл тұздарымен улану. Улану кезіндегі көмек шаралары.
- Фенол және оның туындылары (таза фенол, резорцин). Механизмі, әсер ету және қолдану ерекшеліктері. Мүмкін болатын жанама әсерлері.
- Альдегидтер және спирттер. Әсер ету механизмі. Формальдегид және әр түрлі концентрациядағы спирт ерітінділерінің микробқа қарсы белсенділіктері. Қолданылуы және жанама әсерлері.
- Бояғыштар-бриллиант көгі, этакридин лактаты. Механизмі және микробқа қарсы әсерінің ерекшеліктері. Қолданылуы және жанама әсерлері.
- Туберкулезге қарсы заттар. Туберкулезге қарсы терапияның принциптері. Туберкулезге қарсы заттардың жіктелуі.
- Әр түрлі топтағы препараттардың туберкулезге қарсы әсер ету механизмі, жалпы сипаттамалары.
- Спирохетаға қарсы дәрілік заттар. Антибиотиктер (бензилпенициллин препараттары) және синтетикалық заттар (висмут препараттары).
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, ақуалды есептерді шешу, рецеттер жазу, кіші топтарда жұмыс жасау.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
- Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (рецепт жазу, алгоритм, фармакологиялық мінездемесі бойынша препаратты анықтау).
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Хлоргексидин – Chlorhexidinum (0,05% еріт. 100 мл-нан)
- Фурацилин – Furacillinum (0,02% еріт флак.түрінде 500 мл-нан)
- Борная кислота – Acidum boricum (3% еріт 10 мл-нан)
- Кислота салициловая – Acidum salicylicum (5% спирт ерітіндісі 20 мл-нан)
- Изониазид – Isoniazidum (таб. 0,2 №20)
- Рифампицин – Rifampicinum (капс. 0,15 №20)
Сипаттама беруге арналған препараттар
Йодовидон (бетадин), Церигель, Хлорофиллипт, Рифампицин, Этионамид.
Саңырауқұлақтарға қарсы дәрілік заттар. Вирустарға қарсы дәрілік заттар. Құрттарға қарсы дәрілік заттар – 3.
- Мақсаты: саңырауқұлақтарға, вирустарға, құрттарға қарсы әсері бар химиотерапиялық дәрілік заттар туралы білім алуға түсініктеме және мүмкіндік беру:
- Оқыту мақсаты:
- Саңырауқұлақтарға, вирустарға, құрттарға қарсы дәрілік заттардың фармакодинамика мен фармакокинетика сұрақтарын қарастыру.
- Студенттерді препараттардың қолдану, қарсы көрсеткіштеріне байланысты дәлелді тағайындауға және осы топ препараттарына рецептті сауатты жазуға үйрету.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Саңырауқұлақтарға қарсы дәрілік заттар. Жіктелуі. Әсер ету механизмі.
- Саңырауқұлақтарға қарсы белсенділігі бар антибиотиктер. Әсер ету механизмі, қолдану көрсеткіштері. Жанама және токсикалық әсерлері.
- Химиялық құрылысы әртүрлі микозға қарсы синтетикалық дәрілік заттар. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Вирусқа қарсы терапияның қиындықтары. Вирустарға қарсы дәрілік заттардың жіктелуі.
- Тұмауға қарсы дәрілік заттар. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Ұшыққа қарсы және цитомегаловирусқа қарсы дәрілік заттар. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Адамның иммунды тапшылық вирусына әсер ететін дәрілік заттар. Әсері кең спектрлі вирусқа қарсы препараттар. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Құрттарға қарсы дәрілік заттар. Жіктелуі. Негізгі қолдану қағидалары
- Ішектік нематодоздарда қолданылатын дәрілік заттардың фармакодинамикасы. Қолданылуы. Жанама әсерлері.
- Ішектік цестодоздарда қолданылатын дәрілік заттар. Қасиеттері, қолдану ерекшеліктері, жанама әсерлері. Трематодоздарда қолданылатын препараттар (празиквантел).
- Білім берудің және оқытудың әдістері: ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, ақуалды есептерді шешу, рецепттер жазу, кіші топтарда жұмыс жасау.
- Әдебиет:
Орыс тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2010.- 734 с.
- Харкевич Д.А. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии, М.: Медицинское информационное агентство (МИА), 2004.-452с.
Қосымша:
- Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2011.-516 с.
- Шайдаров М.З. и др. Основы фармакологии с рецептурой, учебник.- Астана. – 2011. – 352 с.
- Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 с.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М., 2010.- 1216 с.
- Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., п роф. Э.Э. Звартау.) – Санкт-Петербург, 2008.- 1043с…
- Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса/- М.: Изд-во ММА, 2009.-760с.
- Яковлев В.П., Яковлев С.В. Рациональная антимикробная фармакотерапия (руководство для практических врачей). М.: Литтерра. 2003. – 1002 с.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
7.Бақылау: ауызша сұрау, бақылау билеті (рецепт жазу, алгоритм, фармакологиялық сипаттамасы бойынша препаратты анықтау).
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Флуконазол – Fluconazolum (капс. 0,15 №1)
- Итраконазол – Itraconazolum (капс. 0,1 №15)
- Клотримазол – Clotrimazolum (таб. Вагинальнді 0,2 №10)
- Ацикловир – Acyclovirum (таб. 0,2 №25; мазь 5% 20,0)
- Оксолин -Oxolinum (мазь 0,25% 10,0)
- Арбидол – Arbidolum (таб. 0,05 №10)
- Мебендазол – Mebendazolum (таб. 0,1 №6)
Сипаттама беруге арналған препараттар
Кетоконазол , Зидовудин, Ремантадин, Интерферон, Празиквантел (бильтрицид), Альбендазол.
- «Химиотерапиялық дәрілер» тақырыбы бойынша қорытынды сабақ -3.
2.Мақсаты: химиотерапиялық дәрілер бөлімі бойынша сұрақтарды бекітуге мүмкіндік беру.
- Оқыту мақсаты:
- Химиотерапиялық дәрілердің фармакодинамика және фармакокинетика сұрақтары бойынша студенттердің білім деңгейін анықтау.
- Студенттерді препараттарды қолдану және қарсы көрсеткіштеріне байланысты дәлелді тағайындау және осы топ препараттарына рецептті сауатты жазу дағды деңгейін бақылау.
- Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- Антибиотиктер. Антибиотикотерапия ерекшеліктері. Химиялық құрамы бойынша антибиотиктердің жіктелуі.
- Антибиотиктердің әсер ету механизмі. Антибиотиктердің әсер ету спектрі.
- Бактерияға қарсы дәрілік заттарға тән жанама әсерлер.
- Антибиотиктерді тиімді тағайындау қағидалары.
- Бета – лактамды антибиотиктер. Пенициллин тобының антибиотиктері: биосинтетикалық пенициллиндердің жіктелуі, әсер ету механизмі мен спектрі және препараттардың фармакокинетикасы.
- Жартылай синтетикалық пенициллиндердің әсер ету және қолдану ерекшеліктері. Бета-лактамазаның тежегіштерімен біріктірілген препараттар. Заманауи пеициллиндердің артықшылықтары.
- Цефалоспариндер. Жалпы сипаттамасы. Жіктелуі. Әсер ету механизмі. Әр ұрпақтағы цефалоспариндердің әсер ету спектрі, фармакокинетика және қолдану ерекшеліктері. Жанама әсерлері.
- Карбопенемдер: әсер етуі, қолдану ерекшеліктері. Жанама әсерлері.
- Монобактамдар: әсер етуі,қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Аминогликозидтер. Жіктелуі, әсер ету механизмі. Әр ұрпақтағы препараттардың әсер ету спектрінің және фармакокинетика ерекшеліктері. Қолдану көрсеткіштері. Жанама және токсикалық әсерлері. Қолдануға қарсы көрсеткіштері.
- Макролидтер. Жіктелуі. Микробқа қарсы спектрінің, фармакокинетика және қолдану ерекшеліктері. Жанама әсерлері. Жаңа макролидтер.
- Тетрациклиндер. Жіктелуі, әсер ету механизмі. Әсер ету спектрінің ерекшеліктері. Қолданылуы. Жанама және токсикалық әсерлері. Қарсы көрсеткіштері.
- Хлорамфеникол (левомицетин) топтары. Әсер ету механизмі. Әсер ету спектрінің және фармакокинетика ерекшеліктері. Қолданылуы. Жанама және токсикалық әсерлері. Қарсы көрсеткіштері.
- Линкозамидтер. Әсер ету механизмі. Микробқа қарсы әсер ету спектрі және фармакокинетика ерекшеліктері. Қолданылуы.
- Полимиксиндер. Әсер ету спектрінің және қолдану ерекшеліктері. Жанама әсерлері.
- Химиялық құрамы әртүрлі синтетикалық микробқы қарсы дәрілік заттар. Жіктелуі
- Сульфаниламидтер. Әсер ету механизмі. Әсер ету спектрі. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері. Триметоприммен біріктірілген сульфаниламидтер.
- Хинолон туындыларының бірінші және екінші ұрпақтары. Әсер ету механизмі. Әсер ету спектрі. Қолданылуы. Токсикалық әсерлері. Қарсы көрсеткіштері.
- Хинолон туындыларының үшінші ұрпағы (фторхинолондар). Әсер ету механизмі. Әсер ету спектрі. Қолданылуы. Токсикалық әсерлері. Қарсы көрсеткіштері.
- Хиноксалин туындылары. Әсер ету спектрі. Қолданылуы. Уыттылығы.
- Нитрофуран туындылары. Әсер ету спектрі. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Антисептика және дезинфекция туралы түсінік. Антисептиктерге және дезинфекциялаушы заттарға қойылатын талаптар. Жіктелуі.
- Құрамында галоген бар қосылыстар. Механизмі, хлор және йод қосылыстарының әсер ету және қолдану ерекшеліктері. Мүмкін болатын жанама әсерлері.
- Тотықтырғыштар (сутегі тотығы, калий перманганаты). Әсер ету механизмі. Мүмкін болатын жанама әсерлері.
- Сілтілер және қышқылдар (бор қышқылы, аммиак ерітіндісі). Механизмі және әсер ету ерекшеліктері.
- Металл қосылыстары (сынап дихлориді, сары сынап окисі, күміс нитраты, мырыш сульфаты, мыс сульфаты). Механизмі. Жергілікті әсерлері (тұтқыр, тітіркендіргіш, күйдіргіш). Ауыр металл тұздарымен улану. Улану кезіндегі көмек шаралары.
- Фенол және оның туындылары (таза фенол, резорцин). Механизмі, әсер ету және қолдану ерекшеліктері. Мүмкін болатын жанама әсерлері.
- Альдегидтер және спирттер. Әсер ету механизмі. Формальдегид және әр түрлі концентрациядағы спирт ерітінділерінің микробқа қарсы белсенділіктері. Қолданылуы және жанама әсерлері.
- Бояғыштар-бриллиант көгі, этакридин лактаты. Механизмі және микробқа қарсы әсерінің ерекшеліктері. Қолданылуы және жанама әсерлері.
- Туберкулезге қарсы заттар. Туберкулезге қарсы терапияның принциптері. Туберкулезге қарсы заттардың жіктелуі.
- Әр түрлі топтағы препараттардың туберкулезге қарсы әсер ету механизмі, жалпы сипаттамалары.
- Саңырауқұлақтарға қарсы заттар. Жіктелуі. Әсер ету механизмі.
- Саңырауқұлақтарға қарсы белсенділігі бар антибиотиктер. Әсер ету механизмі, қолдану көрсеткіштері. Жанама және токсикалық әсерлері.
- Химиялық құрылысы әртүрлі микозға қарсы синтетикалық заттар. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Вирусқа қарсы терапияның қиындықтары. Вирустарға қарсы заттардың жіктелуі.
- Тұмауға қарсы заттар. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Ұшыққа қарсы және цитомегаловирусқа қарсы заттар. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Адамның иммунды тапшылық вирусына әсер ететін заттар. Әсері кең спектрлі вирусқа қарсы препараттар. Қолдану көрсеткіштері. Жанама әсерлері.
- Құрттарға қарсы заттар. Жіктелуі. Негізгі қолдану қағидалары
- Ішектік нематодоздарда қолданылатын дәрілік заттардың фармакодинамикасы. Қолданылуы. Жанама әсерлері.
- Ішектік цестодоздарда қолданылатын дәрілік заттар. Қасиеттері, қолдану ерекшеліктері, жанама әсерлері. Трематодоздарда қолданылатын препараттар
(празиквантел).
- Спирохетаға қарсы дәрілік заттар. Антибиотиктер (бензилпенициллин препараттары) және синтетикалық заттар (висмут препараттары).
- Білім берудің және оқытудың әдістері: аралық бақылау, ауызша сұрау, тесттік тапсырмаларды орындау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу.
- Әдебиет:
Орыс тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2010.- 734 с.
- Харкевич Д.А. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии, М.: Медицинское информационное агентство (МИА), 2004.-452с.
Қосымша:
- Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2011.-516 с.
- Шайдаров М.З. и др. Основы фармакологии с рецептурой, учебник.- Астана. – 2011. – 352 с.
- Гудман Г., Гилман Г. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману. Перевод 10-го издания. М. «Практика». 2006 г. 1648 с.
- Машковский М.Д. Лекарственные средства. М., 2010.- 1216 с.
- Бертрам Г. Катцунг. Базисная и клиническая фармакология (перевод д.м.н., проф. Э.Э. Звартау.) – Санкт-Петербург, 2008.- 1043с…
- Клиническая фармакология /Под ред. В.Г.Кукеса/- М.: Изд-во ММА, 2009.-760с.
- Яковлев В.П., Яковлев С.В. Рациональная антимикробная фармакотерапия (руководство для практических врачей). М.: Литтерра. 2003. – 1002 с.
Қазақ тілінде:
Негізгі:
- Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Перевод на каз. язык. 2009.- 451 с.
Ағылшын :
Негізгі:
- Padmaja Udaukumar. Textbook of Medical Pharmacology. New Dehi, 2009, Second Edition, 558 p.
- Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology.-Edinburgh. 2012, 830 p.
- Бақылау: ауызша сұрау, тесттік бақылау, рецепттер жазу, ақуалды есептерді шешу.
Рецепт жазуға арналған препараттар:
- Амоксиклав – Amoksiklav (таб. 0,5 №15)
- Цефтриаксон – Ceftriaxonum (фл. түрінде 1,0)
- Гентамицина сульфат – Gentamycini sulfas (4% еріт. амп.түрінде 1 мл-нан)
- Доксициклина гидрохлорид – Doxycyclini hydrochloridum (капс. 0,2 №10)
- Мидекамицин – Midecamycinum (таб. 0,4 №8)
- Азитромицин (сумамед) – Azitrhromycinum (Sumamed) (таб. 0,5 №3)
- Норфлоксацин – Norfloxacinum (таб. 0,4 №20)
- Налидиксовая кислота – Acidum nalidixicum (капс.және таб. 0,5)
- Хлоргексидин – Chlorhexidinum (0,05% еріт. 100 мл-нан)
- Фурацилин – Furacillinum (0,02% еріт. флак.түрінде 500 мл-нан)
- Борная кислота – Acidum boricum (3% еріт. 10 мл-нан)
- Кислота салициловая – Acidum salicylicum (5% спиртті еріт. 20 мл-нан)
- Изониазид – Isoniazidum (таб. 0,2 №20)
- Рифампицин – Rifampicinum (капс. 0,15 №20)
- Флуконазол – Fluconazolum (капс. 0,15 №1)
- Итраконазол – Itraconazolum (капс. 0,1 №15)
- Клотримазол – Clotrimazolum (қынаптық таб. 0,2 №10)
- Ацикловир – Acyclovirum (таб. 0,2 №25; май 5% 20,0)
- Оксолин -Oxolinum (май 0,25% 10,0)
- Арбидол – Arbidolum (таб. 0,05 №10)
- Мебендазол – Mebendazolum (таб. 0,1 №6)
Сипаттама беруге арналған препараттар
Аугментин, Рокситромицин, Меропенем, Ципрофлоксацин, Фурагин.
Йодовидон (бетадин), Церигель, Хлорофиллипт, Рифампицин, Этионамид.
Кетоконазол, Зидовудин, Ремантадин, Интерферон, Празиквантел (бильтрицид), Альбендазол.