Біріншілік СТИН:
- ЖТИН созылмалы түріне ауысуы.
- Дәрі-дәрмектер:
– аналгетикалық нефропатия;
– аминогликозидтер;
– амфотерицин;
– вирусқа қарсы препараттар;
– кальцинейрин ингибиторлары;
– рентгенконтрасты заттар;
– қытай емдік шөптері (соның ішінде, салмақты төмендететін шөптер);
– литий препараттары.
- Диуретиктерді ұзақ мерзім қабылдау (калийпениялық нефропатия):
– ауыр металдар;
– қорғасынмен улану;
– кадмимен улану;
– сынаппен улану.
- Тұқым қуалайтын СТИН:
– Фанкони нефронофтизі;
– медуллалы кистозды ауру.
Екіншілік СТИН
- гломерулонефриттер, жүйелі васкулиттер, ЖҚЖ;
- рефлюкс-нефропатия;
- обструктивті уропатия;
- миелома;
- лимфома (лейкоз);
- Шегрен синдромы;
- саркоидоз;
- туберкулез.
Тұқым қуалайтын аурулар кезіндегі екіншілік СТИН
- цистиноз;
- біріншілік оксалурия;
- подагра;
- Вильсон ауруы;
- орақ тәрізді жасушалық анемия.
СТИН-нің сирек кездесетін түрлері
- балқан нефропатиясы;
- радиациялық нефропатия.
Патоморфология. СТИН интерстиций тінінде фиброздың дамуымен қатар өзекшелердің эпителиалды жасушаларының дилятациясы және атрофиясымен көрінеді. ЖТИН-мен салыстырғанда инфильтрация айқын емес. Клиникасы. баяу үдемелі, жиі бүйрек қызметінің симптомсыз төмендеуімен жүріп, СБЖ-ге дейін алып келеді. Полиурия, никтурия, бүйректің концентрациялық қызметінің ерте төмендеуі біртіндеп дамиды, бұл жиі байқаудан тыс қалады. Балалардың физикалық дамуы артта қалады. Артериялық қан қысымы қалыпты немесе төмен («тұз жоғалтушы синдром»). Несеп синдромы тән емес, кейде β2 микроглобулинурия, глюкозурия-тубулалы маркерларымен, реналды өзекшелік ацидоздың мардымсыз көріністерімен байқалады.
УДЗ-де бүйрек өлшемдерінің кішірейгендігі анықталады: симметриялық немесе ассиметриялық тегіс емес контурлармен (рефлюкс — нефропатия, обструктивті уропатия кезінде). Нефрокальциноз, нефролитиаз анықталуы мүмкін. Нефролитиаз немесе папиллонекроз болған жағдайда бүйректік шаншулармен немесе макрогематуриямен көрінуі мүмкін. Балалардағы тұқым қуалайтын СТИН-нің классикалық мысалы — Фанкони нефронофтизі болып табылады. Ол полиурия, гипостенурия, ШСЖ-ның айқын төмендеуіне дейінгі ерте дамыған анемия мен сүйектік өзгерістерімен көрінеді. Осыған ұқсайтын бүйрек патологиясы: медулалы кистозды ауру, бұл ересектерде дамиды. Кей жағдайларда подагра мен гиперурикемияның дамуымен қатарласып жүреді, кейде артериялық гипертониямен де бірге жүруі мүмкін (15-тарау). СТИН диагнозы бүйрек тінінің морфологиялық зерттеуіне негізделген. Толық анамнез мәліметтерін жинап, тұқым қуалаушылығын сұрастыра отырып, диагностикалық клиника — зертханалық, аспапты зерттеулер зерттеулер жүргізе отырып, мүмкін болатын көптеген себептерді ескеру қажет. БСА сатылары емін динамикалық түрде бақылау үшін креатининді ШСЖ есептеу үшін зерттеу қажет.
Емі. СТИН себептерін жою үшін негізделген. Қорғасынмен улану кезіндегі емі хелат — EDTA тағайындауына негізделген. Аминогликозидтер тағайындаған кезде, олардың нефротоксикалығының алдын алу үшін қандағы концентрациясын анықтап, тәуліктік мөлшерін бір реттік инъекция түрінде тағайындау ұсынылған (KDIGO, 2012). Ацикловирді физиологиялық ерітіндімен бірге тағайындайды, рентген-контрасты препараттар тағайындаған кезде сұйықтықпен бірге ацетилцистеин тамыр ішіне енгізіледі. ЦсА және такролимуспен емдеген кезде және ұзақ мерзім қолданған жағдайда, бүйрек биопсиясында өзекшелер мен аралық тінде токсикалық морфологиялық белгілер тексерілу керек, үнемі препараттың концентрациясын тексеру керек.
