Етеккір алды синдромы

Етеккір алды синдромы (ЕАС)

Күрделі патологиялық симптомокомплекс, етеккір алдында 2-10 күн бұрын басталып, етеккір басталысымен аяқталады. Үдемелі салмағы 30-40 жастан асқандарда 47-57 %.

Этиологиялық факторлар:

• Стресс, індетті аурулар (нейроинфекция);
• Туберкулез, ревматизм;
• Асқынған тұқымқуалаушылық;
• ООЖ, жүрек қан тамыр, ас қорыту жүйелерінің аурулары;
• Бас сауытының жарақаттары;
• Жыныс мүшелерінің қабыну аурулары.

Даму себептері: ЕАС дамуының бірнеше теориялары бар: гормоналды дисфункциялы, сулы интоксикациялық, психосоматикалық, аллергиялық простогландинді. Негізгі даму себебі болып – туа және жүре пайда болған гипоталамо-гипофизарлы – бүйрек үсті безі жүйесінің жетіспеушілігі кезінде ОЖЖ әртүрлі бөлімдерінде пайда болады.

Етеккір алды синдром жіктелуі

Клиникалық көрінісіне байланысты

Жүйелік психикалық формасы

• көбіне 24-34 жаста болады;
• науқас қозғыш, агрессивті немесе депрессивті болады;
• аяқ қолы жансызданады;
• әртүрлі дыбыстарға, иістерге сезімтал болады;
• сүт бездерінің ісінуі байқалады.

Ісінулік формасы

• көбіне 20-24 жаста болады;
• науқастың сүт бездері ісінеді, ауыршаң болады;
• беті мен аяқ-қолдары ісініп кетеді, іші кебеді;
• терісі қышиды;
• науқас тершең, әлсіз болады;
• зәрдің жалпы көлемі азаяды;
• көздің аймағы ісінеді;
• дене салмағы жоғарылайды;
• гипернатриемия, гипокалиемия байқалады.

Цефалгиялық формасы

• көбіне 16-19 жаста болады;
• науқастың басы қатты ауырады;
• қозғыш болады;
• жүрегі айниды, құсады;
• басы айналады;
• иістерге, дыбыстарға сезімталдығы жоғарылайды;
• жүрек аймағы ауырады.

Кризді формасы

• қан қысымы жоғарылайды;
• қорғанышты сезім болады;
• кеуденің артында ауыру сезмі пайда болады;
• аяқ қолдары суып, жансызданып кетеді;
• жүрек соғысы қатты, тахикардия болады.

Атипті формасы

• жалпы гингивит,
• стоматит;
• циклдық бронхтық астма;
• бастың ауыруы;
• гипертермия;
• аллергия болады.

Симптомдардың санына, клиниканың айқындылығына байланысты формалар:

• Жеңіл формасы: Аурудың 3-4 симптомы кездеседі.
• Ауыр формасы: Аурудың 5-12 симптомы кездеседі

Сатыларға байланысты

• Компенсаторлы аурудың жеңіл формасына ұқсас
• Субкомпенсаторлы аурудың симптомдары жылдан жылға өрши береді
• Декомпенсаторлы аурудың симптомдары етеккір тоқтағаннан кейін де сақталып, сау күндер азайып, науқастың жұмысқа қабілеті төмендейді.

Емі:

1. Еңбек және демалыс режимі, етеккір циклының 2 фазасында суды аз ішу керек;
2. Физиотерапия (аэротерапия, бетті мойынды аймақты гальванизациялау, электрофорез, гелиотерапия, УФО, санаторлы-курортты ем);
3. Транквилизаторлар (элинеум, френолон, тыныштандыратын препараттар, етеккір циклының 10-14 күндері нейролептиктерді тағайындау);
4. Витаминотерапия (А, В6, Е тобы), антигистаминды препараттар (димедрол, тавегил, диазолин, кистин);
5. Құрамында калий бар диуретиктер;
6. Гормоналды терапия (етеккір циклының 16 күнінен бастап, 10 күн бойы прогестагендер, етеккір циклының 5 күнінен 25 күніне дейін синтетикалық эстроген- гестагенді препараттар, етеккір циклының 2 фазасында прогестагенді 8-10 күн бойы  1,25 мг  парлодел тағайындайды), ал 40 жастан асқан әйелдерге етеккір циклының 2 фазасында прогестагенді андрогендермен бірігіп береді (8 күн бойы тіл астына, 3 емдеу курсы, арасында демалыс 2-3 ай).