Аралық бақылау

ТАҚЫРЫБЫ :  АРАЛЫҚ БАҚЫЛАУ: ГОМЕОСТАЗДЫҢ РЕТТЕЛУІ. ЗАТ АЛМАСУДАҒЫ ГОРМОНДАРДЫҢ РЕТТЕЛУІ. АҒЗА МЕН ҰЛПА БИОХИМИЯСЫ

САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ:

1. Негізгі гормондардың биосинтезі мен құрылымын білу.
2. Бұлшықет, жүйке, сүйек және дәнекер тіндердің метаболизмдегі ерекшеліктерін білу.

ОҚЫТУ МАҚСАТЫ :

1. Эндокринді және басқа да аурулардың патогенездегі биологиялық рөлін түсіну үшін, метаболизм реттелуінде молекулярлы әдістемеде алған білімді қолдану.
2. Алған білімді бұлшықет, сүйек және дәнекер тіндердің ауруын емдеу мен диагностикалауда қолдану.

ТАҚЫРЫПТЫҢ НЕГІЗГІ СҰРАҚТАРЫ:

КОЛЛОКВИУМНЫҢ НЕГІЗГІ СҰРАҚТАРЫ:

1. Метаболизм реттелуінің негізгі механизмдері.
2. Реттеуші жүйелердің иерархиясы.Гормондардың метаболизмдегі ролі мен мүшелердің функциясы. Эндокринді жүйенің орталық реттелуі:либериндер, статиндер, тропты гормондардың ролі.
3. Гормондардың жіктелуі.
4. Көмірсулар, майлар, аминқышқылдарының инсулин, глюкагон, кортизолмен алмасуының реттелуі.
5. Инсулин. Құрылысы, проинсулиннен түзілуі, бұзылуы. Көмірсулар, майлар, аминқышқылдарының алмасуына тигізетін әсері. Тамақтану режиміне байланысты инсулин концентрациясының өзгеруі.
6. Қант диабеті: зат алмасудағы негізгі өзгерістер. Қант диабетінің диагностикасы.
7. Қандағы глюкозаның концентрациясының реттелуі. Гипо және гиперглюкоземия, олардың пайда болу себептері. Гиперкортинизм және стероидты диабет.
8. Адреналин. Биосинтез және залалсыздандыру жолдары. Зат алмасуға әсері.
9. Су тұз алмасуы. Вазопрессин мен альдестеронның құрылысы, метаболизмі мен механизмі. Ренин ангиотензиндік жүйе. Бүйрек гипертензиясы дамуының биохимиялық механизмі.
10. Фосфат- кальций алмасуы. Фосфат- кальций алмасуының  реттелуіндегі паратгормон мен кальцитониннің ролі. Д _3-витамині. Гипо және гиперкальциемия.
11. Иодтирониндердің құрылысы, синтезі, метаболизмі. Зат алмасуға әсері. Гипертиреоз бен гипотиреоз кезіндегі зат алмасудың бұзылуы. Эндемиялық зоб, профилактикасы.
12. Өсу гормоны, құрылысы, қызметі. Гипофиздің тропты гормондары. Ішкі секрецияның реттелу механизмі.
13. Жыныс гормондары:құрылысы, зат алмасуға әсері.
14. Қан құрамы және физикалық қасиеттері.
15. Қан плазмасының ақуыздық фракциялары. Альбумин: тасымалдаушы қызметі, осмостық тепе-теңдік реттелуіне қатысуы, естен тану мен ісінудің пайда болуындағы ролі. Қан ферменттері.
16. Қан ферменттері. Қанның биологиялық қызметтері. Қанның қорғаныштық қызметтері.Қанның ұюы және оған қарсы тұратын жүйелері.
17. Қанның тыныс алу қызметі. Гемнің, гемоглобиннің синтезі,осы процестердің реттелуі.Гемоглобинопатиялар. Темірдің алмасуы:тасымалдау, сақтау, қажеттілік.
18. Эритроцит метаболизмі: Гликолиз және пентозофосфаттық жолдың ролі. Метгемоглобинемиялар.
19. Бауырдың гомеостазды реттеудегі; биосинтезі, заттарды бөліп шығарудағы(глюкоза, аминқышқылдары) ролі.
20. Бауырдың метаболиттік қызметі: бауырдағы ами қышқылдарының, майлардың және көмірсулардың алмасуы .
21. Бауырдың залалсыздандыру қызметі:микросомалды тотығу, метилдену, ацетилдену, тотығу, тотықсыздану.
22. Бауырдың залалсыздандыру қызметі:эндогенді метаболиттердің және бөгде қосылыстардың қосақталуы(коньюгациясы)
23. Гемоглобиннің ыдырауы, билирубинді залалсыздандыру. Сары аурудың түрлері. Қан сарысуындағы жалпы билирубинді анықтаудың диагностикалық маңызы.
24. Бауырдың ас қорыту қызметі:өттің пайда болуы және секрециясы. Химиялық канцерогенз туралы түсінік.
25. Бауыр тканіндегі зат алмасудың қалыпты және патологиялық жағдайдағы ерекшелігі. Ацидоз кезіндегі бауырдағы биохимиялық процестер.
26. Бауырдың аминқышқылдарының және аммиктың алмасуындағы ролі. Глутаминазалар.
27. Зәрдің жалпы қасиеттері мен құрамды бөліктері.
28. Зәрдің патологиялық және оны анықтаудың тәсілдері.
29. Зәрдің анализі және оның диагностикалық маңызы.
30. Бұлшық еттердің химиялық құрамы:

а)бұлшық ет ақуыздары, миозин

б)экстрактивті заттар, креатин, карнозин

31. Миокард пен қаңқа бұлшық еттерінің алмасу ерекшеліктері. Ишемия кезіндегі жүрек бұлшықет метаболизмнің бұзылуы.
32. Бұлшықет жиырылуының энергиямен қамтамасыз етуі. Жүрек бұлшықет тканіндегі энергия алмасуының ерекшеліктері.
33. Бұлшықет жиырылуының механизмі, Са⁺² ролі. Бұлшық еттегі патологиялық өзгерістер. Креатинурия.
34. Дәнекер тканінің ақуыздары:коллаген, эластин, олардың құрамы, құрылысы.
35. Коллаген биосинтезі: С, РР, В витаминдерінің ролі. Коллаген алмасуының бұзылысы. Коллагеназа. Педжет ауруы және т.б.
36. Эластин метаболизмі және оның алмасуының бұзылуы. Фибронектин құрылысы мен жасуша аралық матрикстің құрылымдық жүйедегі ролі.
37. Протеогликандардың құрылысы мен құрамы. Гликозамингликандардың қасиеттері мен қызметтері. Протеогликандар алмасуының бұзылыстарына мысалдар.
38. Қартаю кезіндегі жасуша аралық тканьдердегі метаболизм бұзылыстары, жарақаттың жазылуы, коллагенозаларда және т.б.
39. Сүйек тканьдеріндегі алмасу ерекшеліктері. Сүйек және дәнекер тканіндегі метаболизмге гормондардың әсері.
40. Жүйке тканінің химиялық құрамы. Мидағы ақуыздар, липидтер және көмірсу алмасуының ерекшеліктері.

а)пируват алмасуы және полиневриттер

б)глутамат алмасуы

в)ГАМҚ, В витамині және жүйке тканіндегі  энергиялық алмасуы.

41. Мидың оттегіні қолдануы. Гипоксиялық күйі. Мидың биогенді белсенді пептидтері.
42. Биогенді аминдер медиаторлары:ацетилхолин, катехламин, серотониндер, ГАМК, глутамат, глицин, гистамин. Биогенді аминдердің алмасуының бұзылыстары.

БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ: 

1-билет

1. Қанның құрамы және физикалық қасиеттері. Қан плазмасындағы белоктың фракциялары. Альбумин тасымалдау қызметі, осмостық тепе -теңдігін реттеуге қатысуы, естен тану және ісіктердің дамуындағы ролі.
2. Зәрдің анализі және оның диагностикалық маңызы.

2-билет 

1. Қанның ферменттері. Қанның биологиялық қызметтері.Қанның қорғаныштық қызметтері.Қанның ұюы және оған қарсы тұратын жүйелер.
2. Бұлшық еттердің химиялық құрамы:

а)бұлшық ет ақуыздары, миозин         б) экстрактивті заттар,креатин,

карнозин

3-билет 

1. Қанның тыныс алу қызметі. Гемнің, гемоглобиннің синтезі, осы процестердің реттелуі. Гемоглобинопатиялар. Темір алмасуы: тасымалдау, сақтау, қажеттілік.
2. Миокард пен қаңқа бұлшық еттерінің алмасу ерекшеліктері. Ишемия кезіндегі жүрек бұлшық ет метаболизмнің бұзылуы. 

4- билет 

1. Эритроцит метаболизмі: Гликолиз және пентозофосфаттық жолдың ролі. Метгемоглобинемиялар.
2. Бұлшық ет жиырылуының энергиямен қамтамасыз ету. Жүрек бұлшықет тканіндегі энергия алмасуының ерекшеліктері.

5-билет

1. Бауырдың гомеостазды реттеудегі; биосинтезі, заттарды бөліп шығарудағы(глюкоза, амин қышқылдардың) ролі.
2. Бұлшық ет жиырылуының механизмі, Са+2 ролі. Бұлшық еттегі патологиялық өзгерістер. Креатинурия. 

6-билет

1. Бауырдың метаболиттік қызметі: бауырда амин қышқылдарының, майлардың және көмірсулардың өзгерісі.
2. Дәнекер тканьнің ақуыздары: коллаген, эластин, олардың құрамы, құрылысы.

7-билет

1. Бауырдың заласыздандыру қызметі: микросомалды тотығу, метилдену, ацетилдену, тотығу, тотықсыздану.
2. Коллаген биосинтезі: С, РР, В витаминдерінің ролі. Коллаген алмасуының бұзылуы. Коллагеназа. Педжет ауруы және т.б. 

8-билет

1. Бауырдың залалсыздандыру қызметі: эндогенді метаболиттердің және бөгде қосылыстардың қосақталуы(коньюгациясы).
2. Эластин метаболизмі және оның алмасуының бұзылуы. Фибронектин құрылысы мен жасуша аралық матрикстің құрылымдық жүйедегі оның ролі.

9-билет

1. Гемоглобиннің ыдырауы, билирубинді залалсыздандыру. Сары аурудың түрлері. Қан сарысуындағы жалпы билирубинді анықтаудың диагностикалық маңызы.
2. Протеогликандардың құрылысы мен құрамы. Гликозамингликандардың қасиеттері мен қызметтері. Протеогликандар алмасуының бұзылыстарына мысалдар.

10-билет

1. Бауырдың ас қорыту қызметі:өттің пайда болуы және секрециясы. Химиялық канцерогенз туралы түсінік.
2. Қартаю кезіндегі жасуша аралық тканьдердегі метаболизм бұзылыстары, жарақаттың жазылуы, коллагенозаларда және т.б.

11-билет

1. Бауыр тканіндегі зат алмасудың қалыпты және патологиялық жағдайдағы ерекшелігі. Ацидоз кезіндегі бауырдағы биохимиялық процестер.
2. Сүйек тканьдеріндегі алмасу ерекшеліктері. Сүйек және дәнекер тканіндегі метаболизмге гормондардың әсері. 

12-билет

1. Бауырдың амин қышқылдарының және аммиактың алмасуындағы ролі. Глутаминазалар.
2. Мидың оттегіні қолдануы. Гипоксиялық күйі. Мидың биогенді белсенді пептидтері.

13-билет

1. Зәрдің жалпы қасиеттері мен құрамды бөліктері.
2. Жүйке тканінің химиялық құрамы. Мидағы ақуыздар, липидтер және көмірсу алмасуының ерекшеліктері.

а)пируват алмасуы және полиневриттер. б) глутамат алмасуы.

в)ГАМҚ, В витамині және жүйке тканіндегі энергиялық алмасуы.

14-билет

1. Зәрдің патологиялық бөліктері және оны анықтау тәсілдері.
2. Биогенді аминдер медиаторлары: ацетилхолин, катехламин, серотониндер, ГАМК, глутамат, глицин, гистамин. Биогенді аминдердің алмасуының бұзылыстары.

15-билет

1. Бауырдың залалсыздандыру қызметі: эндогенді метаболиттердің және бөгде қосылыстардың қосақталуы(коньюгациясы).
2. Қанның тыныс алу қызметі. Гемнің, гемоглобиннің синтезі, осы процестердің реттелуі. Гемоглобинопатиялар. Темір алмасуы: тасымалдау, сақтау, қажеттілік.