- Тақырып: Ісіктер. Жалпы мағлұматтар. Қатерлі және зарарсыз ісіктер. Клиника және диагностика (клиникалық, ренгенологиялық, эндоскопиялық, гистологиялық). Қатерлі ісіктердің ерте диагностикасы. Рак алды аурулар. Онкологиялық сақтық. Ісіктер бөлек түрлерінің клиникалық сипаты. Емдеу әдептілігі: хирургиялық, сәулелік, химиотерапевтік, аралас емдеу. Қазақстанда онкологиялық көмекті ұйымдастыру.
- Мақсаты: студенттерді онкологиялық аурулардың дерт белгілеріне, қатерлі және зарарсыз ісіктерді емдеу және диагностикасының негізгі принциптерін оқыту. Ауруларды саты бойынша жіктеу және науқастарды клиникалық топтарға бөлу.
- Оқыту міндеттері: студенттерді рак алды аурулардың диагностикасымен таныстыру, оларды емдеу, сонымен қатар қатерлі ісіктердің әртүрлі түрлерін диагностикадан өткізу және емдеу. Клиникалық симптоматика, қазіргі заманғы тәжірибелік‑аспаптық диагностика тәсілдерін білу дәрігерге қатерлі ісікті дамуының ерте кезеңінде диагностикалауға сәйкесінше, емдеудің бөлек нәтижелерін жақсартуға мүмкіндік береді.
- Дәріс тақырыбы бойынша сұрақтар:
| 1. | Ісіктер туралы түсінік, ісіктердің жіктелуі. |
| 2. | Қатерлі ісіктердің даму теориясы. |
| 3. | Қатерлі ісіктердің клиникасы, диагностика (қаралудың қосымша әдістері). Қатерлі ісіктердің ерте диагностикасы. |
| 4. | Қатерлі және зарарсыз ісіктердің дифференциалдық диагностикасы. |
| 5. | Рак алды аурулар және олардың жіктелуі. Рак алды ауруларды емдеу әдебі. Онкосақтық. Қатерлі ісіктердің алдын алу. |
| 6. | Зарарсыз ісіктер. Клиникасы, емдеу және диагностикасы. |
| 7. | Қатерлі ісіктерді емдеудің негізгі әдістері. |
| 8. | Клиникалық топтар және олардың онкологиялық қызмет ұйымдастырудағы орны. |
Оқыту және сабақ берудің әдістері: студенттерді кіші топтарға бөлу, онкологиялық патологиясы бар науқастарды қарау. Арнайы және паллиативті көмек көрсету принциптері. Аурулардың 4 клиникалық топтан курациясы. Науқастарды талқылау, жағдайлық міндеттерді шешу және сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдау.
Жағдайлық міндеттер:
- Сізге қаралуға 4 жасар баласы бар әйел келді.
Баладан туғанынан мойнының сол жағынан қызғылт түсті диаметрі бойынша 2,5 см болатын, тері бетінен сәл шығып тұратын, жұмсақ, ауырмайтын, басқан кезде реңін өзгертетін түзіліс бар. Сіздің болжамдалатын диагнозыңыз және оның емдеу бойынша ұсыныстарыңыз?
Жауап: науқаста зарарсыз тамырлы ісік – гемангиома.
Балаға сәулелік терапия, ісікке криоәсер немесе оны хирургиялық кесуді ұсынуға болады.
- А. науқасы, 21 жаста, бел аймағының оң жағында көлемді түзілістің (диаметрі 7 см‑ге дейін) бар болуымен, оның 4 жыл бұрын пайда болып, ақырын үлкеіп келе жатқанына байланысты шағыммен түсті. Пальпациялау барысында ол жұмсақ консистенциялы, ауырмайды, анық шекараларымен, жылжымалылығы шектелген, терімен байланыспаған. Сіздің қоятын диагнозыңыз және емдеу әдісіңіз?
Жауап: науқаста оң жақ белінің зарарсыз – липома ісігі. Жедел ем көрсетіледі: ісікті капсуламен бірге алып тастау.
- К. науқасы, 35 жаста, бөкселік‑сан бүрмеде сол жағында көлемді түзілістің (10х15 өлшемді) бар болуына байланысты шағыммен арызданды. Ісік отыруға кедергі келтіреді, пальпациялау барысында сәл жылжымалы, ауырмайды, жұмсақ консистенциялы.
Науқасқа жедел ем көрсетілуі керек пе?
Жауап: ісік (липома) айтарлықтай өлшемге жеткендіктен және науқасқа қолайсыздық тудыратын болғандықтан жедел емделуі тиіс: ісікті алып тастау қажет.
Тесттік сұрақтар:
- зарарсыз ісіктің клиникалық белгісін көрсетіңіз:
- дөңгеленген қалып және үлестік құрылым
- қоршаған ұлпалармен қозғалыссыз және байланыспаған
- үлкейтілген лимфотүтіктер пальпацияланады
- пальпациялау барысында ісік ауырады
- ісік үстінде флюктуация
- төменде келтірілген ісіктердің қайсысы зарарсыз болып табылады?
- меланома
- фиброаденома
- аденокарцинома
- лимфосаркома
- фибросаркома
- рак жетіледі:
- піспеген байланыс ұлпаларынан
- темірлі немесе жамылғы эпителиядан
- қан жүретін тамырлардан
- лимфалық түтіктерден
- тегіс немесе көлденең жолақты мускулатурадан
