ДӘРІСТІК КЕШЕН
Патологиялық физиология бойынша PF– 1 2211
Мамандығы 051301 «Жалпы медицина»
Тақырыбы: Жалпы этиология.
Сағат саны: 1 с
Курс – 2
Семестр – 4
Құрастырушы:__________ Тәжібаева Д.С.
1.Тақырыбы: Жалпы этиология.
- Мақсаты: Студенттерге ауру дамуындағы себептер мен жағдайлардың маңыздылығы туралы қазіргі заманға сай көзқарасты қалыптастыру.
- Дәріс тезистері:
- Этиология – ол ауруларды шақыратын себептер мен жағдайлар туралы ілім.
- Себеп ( этиологиялық ықпал ) – белгілі бір жағдайларда организмге тура әсер етіп, сол немесе басқа салдарды , яғни ауруды , шақыратын және оған ерекше қасиеттерді беретін зат немесе құбылыс . Салдары болып бұл кезде ауру саналады.
- Ауру себептерінің жіктелуі .
- Себептік ықпалдың пайда болу көзіне байланысты : а) ішкі ; б) сыртқы . Ішкі – ол дерттік конституция , тұқым қуалаушылық . Сыртқы ықпалдар – механикалық , физикалық , химиялық , биологиялық , психогендік (ятрогения)
- Себептік ықпалдың әсер ету қарқынына байланысты ( Павловтың анықтауы бойынша) : а) төтенше ықпалдар – удың өте көп мөлшері, үлкен биіктіктен секіру ; б) дағдылы ( обычный ) – кәдімгі өмірде кездеседі , бірақ әдеттен тыс көлемі мен мөлшерінде әсер етеді . Мысалы : күн сәулесі күн соққысына әкеледі ; в) енжарлық ( индифферентті ) – көп адамдарда ауруды шақырмайды . Бірақ кейбір адамдар әртџрлі ықпалдардың әсеріне өте сезімтал . Ауру бөлек адамдарда шартты жолмен дамуы мүмкін . Мысал : стенокардия ұстамасы кейбір адамдарда Шопен ноктюрның тыңдағанда байқалады .
- Ауру жағдайы – ауруды өздігінен шақырмайтын , бірақ оның пайда болуына , дамуына , аяқталуына әсер ететін ықпалр , жағдай немесе олардың жиынтығы .
- Жағдайлардың жіктелуі .
- Қолайсыз , қолайлы . Қолайлы жағдай себеп пен жағдай арасындағы байланысты күшейтеді, яғни ауруды тудыртады, ал ол қолайсыз жағдайда байланыс бұзылады да ауру дамымайды.
- Сыртқы және ішкі жағдайлар .
- Этиотропты алдын алу – организмді себептік ықпалдан алшақтату.
- Этиологиялық ем – себептік ықпалға қарсы бағытталған шара.
- Патогенез – аурулар пайда болуының, дамуының және салдарын зерттейтін патофизиологияның бөлімі.
- Әр аурудың дамуында патогенездің бастапқы тізбегі болып саналады – алғашқы зақымдану. Бір қоздырғыш түрлі деңгейлерде зақымдануға алып келеді. Зақымдалу деңгейлері: а) субмолекулалық; б) молекулалық; в) субжасушалық; в) жасушалық; г) тіндік; д) ағзалық; е) жүйелік; ж) организмдік.
- Патогенездің негізінде тұратын даму жолдары – күрделі тізбектік серпілістер. Олар аурудың өздігінен дамуына әкеледі, өйткені себеп-садарлық қатынастардың ауысуы байқалады. Осындай тіке байланыс кейде үзіліп, қатерлі шеңбер дамуы мүмкін.
- Аурулар әртүрлі көріністермен сипатталады, сол көріністерде маңызды, маңызды емес, кездейсоқ бөліктерді ажыратуға болады. Әр аурудың патогенезінде маңызды, басшы немесе негізгі тізбекті айыруға болады – осы тізбек патогенездің басқа тізбектері қосылуына қажет.
- Әр ауруда организмдегі жергілікті және жалпы үрдістердің катынастары көрінеді; спецификалық және бейспецификалық көріністердің; қызметтік және морфологиялық көріністердің қабаттасуы; қатынас өзгеріп, үрдіс жергіліктіден жалпыға ауысуы мүмкін.
- Әрбір ауру дамуында дерттік тетіктермен қоса қорғаушы-орын толтырушы тетіктер бар.
- Патогенездік терапия және алдын алу дерттік үрдістің дамуын шақыратын негізгі патогенездік тегершіктерді жоюға бағытталған.
- Патогенездік алдын алу организмнің реактивтілігі мен төзімділігін көтеру мақсатымен жүргізіледі.
- 6.Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
- Этиология нені зерттейді?
- Ауру пайда болу үшін не қажет?
- Кез-келген аурудың бастапқы тізбегі болып не саналады?
- Ауруды емдеудегі этиотропты және патогенездік ұстанымдарды негізі
неде?
