Сүйекүсті және Сүйекаралық байламдар зақымдануы
Омыртқааралық байламдардың изолирленген зақымдануыны мойын және бел бөлімінде кездеседі.
Жарақат Механизмі. Тікелей емес жарақатта, байламдар зақымдалуы омыртқа тез бүгілгенде, форсирленген жазылуда басқа сүйір өсінділермен басылу кезінде болады.
Диагностикасы. Жаңа изолирленген зақымдануда ауырсыну арқада локальды болады. Омыртқа қозғалысы ауырсынумен, әсіресе бүгілу кезінде шыдамсыз ауырсыну. Арқаны қарағанда зақымданған байлам аймағында гематомаға байланысты ісіну болады. Сүйіраралық кеністік пальпациясы ауырсынумен. Сүйіраралық байлам зақымдалса , кеністікті ортанғы сықзықтан алшақтау басқанда қатты ауырсынады. Пальпация кезінде зақымданған байлам дефектін ,толық ыдырауында қол сүйір өсінді арасына кіріп кетеді. Байламдардың жарақаттан кейінгі кеш тұрақты ауырсынуы люмбаго типті болады. . Науқастар арқа бұлшықеттерінің тез шаршауын айтады. Кейіннен омыртқа аралық дисктердің екіншілік дегенеративті өзгерістері мен артқы және артқы бүйір жарық пайда болуымен байланысты түбіршелі ауырсыну болады. Омыртқалардың қозғалуы шектеулі, әсіресе жазу мүмкін емес.
Байламдардың жарақаттан кейінгі кеш зақымдануының клиникалық көрінісі басқа патологиялық өзгерістермен ұқсас болғандықтан, мысалы остеохондроз, диагностикада арнайы тексеру әдістері қолданылады. Ең жеңіл тәсіл, зақымданған байламды анестезиямен тежеу. Сүйіраралық кеңістікке 3 – 5 мл 2 % новокаин ерітіндісін енгізеді. Егер науқаста шынымен байлам зақымдалсы, анестезиядан кейін ауырсыну басылады.. Бірақ байлам зақымдалуы дегенеративті өзгерістермен қатар болса, бұл тест теріс болады.. Егер оң болса, байламдардың жыртылуын айқынадаса, теріс болғанда оны еш терістемейді..
Радиологиялық диагностика. Әдеттегі рентгенограммада еш өзгеріс жоқ.Бірақ . рентгенография сүек жарақатын терістеу үшін керек. Байлам зақымдануын анықтау контрастты рентген тексеру арқылы – лигаментография жүзеге асырылады. Сүйір өсінді екі жағынан да контрастты зат енгізеді. Егер сүйіраралық байламдарда дефект болса, контрастты зат оны толтырады. Рентгенограммада алдынғы артқы проекцияда контраст көрінеді.
Емі. Ерте сатысында консервативті функциональды емдуеу қолданылады.
Ауруханаға түскен соң, зақымданған байламға анестезия жасайды, 3 – 4 күн қайталайды. Науқасты щитпен арқасына қатты төсекке жатқызады. 2-ші аптадан ішіне жатуға болады, арқаға массаж жасау. Төсектік режим 3–6 апта. Жақсы нәтиже экстензионнды корсеті қолданғанда,сүйір өсінділерді максимальды жақындатуға болады, (4 – 6 апта). Корсет кезінде ЕДШ, физиотерапия жасалады. Кеш сатысында консервативті емдеу қолайсыз.
