Хорионкарцинома (хорионэпителиома) жатырдың қатерлі ісігі немесе тұқым жасушасынан өніп өскен қатерлі ісік. Трофобласттың хорионынан да өсуі мүмкін, көбінесе ол тіпті ұрық жасушасынан да пайда болады. 50% көпіршікті дерттен дамыса, аз түрде босанулардан және түсіктерден кейін дамиды. Хориокарцинома қою түсті түйінді ісіктер түрінде шырышты қабат астында орналасуы мүмкін, сосын бұлшықетті қабатына кейін барлық қабаттарға өсуі мүмкін. Жеңіл ыдырап, профузды қанкетумен көрінеді.
Этиологиясы және патогенезі
Ең басты фактор бұл трансплацентарлы иммунитеттің төмендеуі және трофобластқа деген иммунологиялық толеранттылықтың жоғарылауы болып саналады. Хорионкарциноманың даму қаупіне байланысты Я.В. Бохман (1989) факторлар қатарын бөлді: латентті кезеңнің ұзақтығы 4 айдан асса, клиникалық симптомдар ұзақтығы 6 айдан асса, жүктілік мерзімі 7 аптадан артуы, хориальды гонадотропиннің зәрде көбеюі. Осы факторлар қатынасы бойынша аурудың қатерлігін білуге болады.
Негізгі себептері:
- Құнарлы тамақтанбау (белок жетіспеушілігі)
- Өткерген көптеген вирусты-инфекциялы аурулар;
- Әйел организмінде эстроген жетіспеушілігі;
- Иммуножетіспеушілік жағдайы.
Жіктелуі:
I. Ортотропты хорионкарцинома: 1 – сатысы —метастазсыз, ұрық жұмыртқасының орналасуы бойынша орналасуы. (түтікшеде, аналық безде және құрсақ қуысында); 2-сатысы — Біріншілік ошақтан метастаздар қан арқылы басқа органдарға( қынапқа және өкпеге); 3-сатысы — метастазбен және көрші ағзаларға қарай өсуі (үлкен шарбы, параметрий, қуық, тік және сигма тәрізді ішекке қарай).
II. Гетеротрофты хорионкарцинома. Біріншілік ошақтар әртүрлі ағзаларда орналасқан, көбінесе өкпеде, қынапта және бас миында.
III. Тератогенді хорионкарцинома. Эмбриональды дамуы аралас ісіктерден тұрады.
ДДСҰ жіктеуі бойынша:
• I сатысы — зақымдалу тек жатырда ғана,метастаздар жоқ;
• II сатысы — зақымдалу жатырдан тыс дамиды, бірақ жыныс мүшелерінде ғана;
• III сатысы — өкпеге метастаз беруі;
• IV сатысы — басқа органдардың метастазды зақымдалуы.
Клиникасы Клиникалық жағдайы көбінесе өткен жүктілікпен байланысты болады,көп жағдайда сол кезде болған асқынулар (көпіршікті дерт,өздігінен түсік,жатырдан тыс жүктілік). Негізгі белгілері:
- Жатырдан көп көлемде қан ағу
- Дене қызуы көтерілуі
- Жатыр көлемі дамылсыз ұлғаяды және оның беті тегіс келмейді
- Анемия және дене салмағының азаюы
- Метастаздар қалыптасады
- Ентігу және жөтел болады
Дерт тез үдейді және метастаздар бірінен соң бірі пайда бола бастайды. Бірақ ең алғашқы белгілер жатырға байланысты болғандықтан дерттің алғашқы белгілері көмескіл жүреді,ол адамға білінбейді! Кейін қан кетулер пайда болады және ол су сияқты ағынды болуы мүмкін, ісіктің жатырдан тыс шығуына байланысты іштің төменгі бөлігінде және белде сыздаған ауырсынулар пайда болады. Ауру асқынғанда ағза улана бастайды, дене қызуы 39-40ºқа шейін барады, лоқсып,құсық келеді, бас айналады және жөтелден кейінгі қақырықта қанның көрінуі- өкпедегі метастаздың белгілері.
Диагностика:
- Анамнез
- Гинекологиялық зерттеулер
- УДЗ
- Зәрде ХГ титрын анықтау
- Гистологиялық зерттеулер
- Рентген, КТ
Продуцирленген хорионкарцинома клеткаларынын сандық анықтау (Ашгейм—Цондек, Фридман, Галли—Майниа әдістері және Файермарк реакциясымен).
Қазіргі күндері көбінесе иммунологиялық әдістері хорионгонадотропин және трофобластикалық р-глобулинды анықтау өте тиімді! (95%) (зәрде 30—40 мын. МЕ/л, қанда 20—30 мын. МЕ/л).
Рентгендік тексерулер: Жатырда хорионкарциноманың орналасуын, жайылу сатысын және метастаз мөлшерін анықтауға болады.
Гистерографияда контурларының тегіс емес екендігі және үлкейгендігін байқайды. Жамбастық ангиографияда хорионкарцинома түйіндерінің шырышасты ғана емес сонымен қоса барлық зақымдалған аймақтар көрінеді
Рентгендік тексерулермен ісік көлемінің нақты прогресін немесе регресін анықтауға болады және емнің тиімділігін анықтаймыз.
Нәтижелі диагностика үшін: Қатерлі ісіктердің маркерлерін анықтау-тек қатерлі ісіктерге тән меркерлерді табу арқылы анықтау. Сау адамда олар кездеспейді, ал науқас адамда ол қанда да зәрде де анықталады. Ондай маркерлерге онкофетальды антигендер жатады (эмбриональды және осфетопротеин), р-хориогонин.
Соңғысы хориокарцинома кезінде 100% ауруларда кездеседі. Бұл әдістер моноклональды антиденелер арқылы және радиоиммунологиялық әдістермен орындалады.
ЕМІ: Емдеу дәрілік препараттар және хирургиялық, сәулелік терапиядан тұрады. Соңғы кездері хирургиялық әдіс тек өмірге аса қауіпті кездерде ғана тағайындалады. ЕҢ тиімді деп химиатерапия қолданылады. Онымен қоса сәулелік әдіс те. Хирургиялық әдістер ішінде ең көбі жатыр экстрипациясы орындалады: қосалқыларымен бірге.
Операциядан кейін қайталанудың алдын алу үшін химиотерапиялық заттар қолданылады (50 мг метотрексат көктамырға, тәуліктен соң— 12 мг фоль қышқылы немесе операция кезінде 0,5г актиномицин көктамырға).
Химиотерапиялық заттар: Цисплатин, этопозид,метотрексат,лейковорин, оксимочевина, 6-меркаптопурин, актиномизин, циклофосфан, винкристин, цитоксан фоль қышқылы.
Диспансеризация: Хорионкарциномасы бар науқастар өмір бойлық диспансеризацияда тұрады. Әркез хорионгонадотропин мөлшері өлшеніп отырады. Егер 2 апта бойы қалыпты деңгейде болса онда ол ремиссия белгісі болып табылады.
Және де химиотерапия ана мен баланың хромосомдық белгілеріне әсер етпейді, сондықтанда нақты ремиссия кезінде репродуктивті қызмет рұқсат етіледі. Жүктілік көпіршікті дерттен кейін 1-2ж кейін, хорионкарциномадан кейін 2-3ж кейін рұқсат етіледі.
