Босанудан кейінгі іріңіді септикалық жағдайлар
Акушериядағы іріңді септикалық асқынулар жиілігі:
- Ірінді-септикалық аурулардың жиілігі 4—6%.
- Кесар тілігі операциядан соң — от 2 до 54,3%.
Ірінді-септикалық аурулардың дамуына жағдай тудырушы факторлар:
- жүктілерде гениталийдың қабыну аурулары (кандидоз, хламидиоз, микоплазмоз т.б.);
- жүктілік кезінде жедел инфекционды аурулар (грипп, ЖРА, герпес т.б.);
- созылмалы инфекция ошағының болуы (пиелонефрит, тонзиллит, сальпингоофорит);
- экстрагенитальды аурулар (семіздік, қант диабеты, анемия т.б.);
- Жүктілік пен босану кезіндегі асқынулар (гестоз және патологиялық қан жоғалту, ұзақ босану ұзак сусыз кезеңмен хориоамнионит, жыртылыстар);
- Операциялар (кесар тілігі, акушерлік қысқыштар, перинеотомия, жатыр қуысын қолмен тексеру.);
- Теріс эмоциялар (қорқу, ауырсыну босану);
- Иммунитетің төмендеуі, экологияның әсері).
Этиологиясы:
- стафилококк,
- ішек таяқшалар,
- стрептококк,
- протей,
- анаэробтар.
Қоздырушының ТҮРІ мен ВИРУЛЕНТТІГІ ө
те маңызды болып келеді.
Бартельс-Сазоновтің жіктеуі (1973 г.) :
- 1-ші этап — босанудан кейінгі «жара», эндометрит, кесар тілігі операциядан кейінгі жараның инфекциясы;
- 2-ші этап — метротромбофлебит, аднексит, пельвиоперитонит, тромбофлебит v. Femoralis).
- 3-ші этап —перитонит және прогрессирленген тромбофлебит.
- 4-ші этап — генерализденген түрі жалпы септикалық инфекциясының: септицемия, септикопиемия, бактериальды-септикалық шок.
Г. М. Савельеваның жіктеуі (2000)
- Босанудан кейінгі шектелген ірінді-септикалық аурулар (эндометрит, босанудан кейінгі «жара», мастит, кесар тілігі операциядан кейінгі жараның инфекциясы)
- Жайылған түрлері (акушерлік перитонит, сепсис).
Босанудан кейінгі «жара»: шағымы: ауырсынуға,субфебрильды температураға, әлсіздікке, ірінді бөліністерге.
Тексеруде: гиперемия, ісіну, ірінді бөліністер, тігістердің ашылуы.
Терапиясы:
- Тігістерді алу;
- Жергілікті антисептиктер қолдану;
- іріндеуде — жараны дренирлеу, гипертониялық ертіндімен антисептикпен жуу, некротизирленген тіндерді алу;
- протеолитикалық ферменттерді қолдану;
- Антибактериальды және инфузионды терапия;
- қажет жағдайда кейіндетілген екіншілік тігістер жараға салынады.
Алдын алу:
- Жүктілік кезінде қынап инфекциясын емдеу;
- Босануда қорғап, уақытында перинео- немесе эпизиотомия жасау;
- Шатты тазалау, тігістерді тазалау 2—5 рет тәулігіне (калия перманганатпен, бриллиант жасылымен, мирамистинмен)
Кесар тілігі операциядан кейінгі жараның инфекциясы
- инфильтрация,
- гиперемия,
- ауырсыну.
- Қан анализінде — лейкоцитоз, солға Л-формуланың ығысуы, ЭТЖ жоғарлауы.
Емі:
- Тігістерді алу, жараны ашу;
- Жараны дренирлеу;
- Протеолитикалық ферменттер (трипсин, химотрипсин, коллагеназа), адсорбенттер (окись цинка, нитрат висмута), регенерацияның стимуляторы (солкосерил);
- антибактериальды, инфузионды терапия;
- Жара тазаланғаннан кейін –екіншілік тігістер.
Босанғаннан кейінгі эндометрит
- басталады 2—3 күні, хориоамнионит фонында.
- Температура 38—39°.
- Жатыр ауырсынады, үлкейген, жұмсақ, ірінді бөліністер.
- Бас ауырады, әлсіздік, іштің төменгі жағында ауырсыну.
- тахикардия.
- Лейкоцитоз 14-30 х 10 9/л,
Антибактериалді терапия:
- пенициллин ингибитормен б-лактамаз (амоксициллин/аугментин);
- цефалоспориндер 2-этапты нитроимидазо- лмен ж/е аминогликозидпен (цефуроксим + метрогил + гентамицин);
- цефалоспорины 1-ші этапты комбинацияда нитроимидазолмен ж/е аминогликозидпен (цефазолин + метрогил + гентамицин).
Антибактериальды терапия аяқталған соң қынаптың биоценозы коррекцияланады лактобактеринмен немесе ацилактпен, ішектің қалыпты микрофлорасы стимуляцияланады (хилак-форте, фестал, мезим-форте).
Инфузионды терапия
- Көлемі 1000—1500 мл ұзақтығы- 3—5 тәулік.
- кристаллоидтар (глюкоза, изотониялық ертінделер,лактасоль);
- коллоидтар (реополиглюкин, желатиноль);
- протеин препараттар (ЖМП, альбумина);
- дезагреганттар (трентал, курантил).
- окситоцин мен но-шпа.
- Антигистаминды препарат седативтілермен.
- Иммуномодуляторлар (тимоген, т-активин).
- Стероидты емес қабынуға қарсы препарат -диклофенак.
- репаративті процесстерді жақсарту (актовегин, сол- косерил).
- Витаминдер ( С, В).
- Эфферентті емдеу әдістері (қандыУФС , ГБО).
Босанудан кейінгі эндометрит жайлы мына жерден толықтай оқып кетіңіз.
Лактациялық мастит
Жиілігі 0,5-20%
Жіктелуі:
- серозды;
- инфильтративты;
- Ірінды:
- инфильтративті-ірінды (диффузды, түйінді),
- абсцессті,
- флегмонозды,
- гангренозды.
Клиникасы:
- Температура 38,5—39° С,
- қалтырау,
- Әлсіздік,
- Бас ауру.
- Сүт безі ауырсынады, терісі гиперемирленген,без ісінген.
- 1-3 күнде инфильтративты сатыға ауысады (пальпацияда — тығыз, қозғалыссыз инфильтрат; регионарлы лимфотүйіндер үлкееді).
Лактостаз:
- Уақытша емізбеу;
- Сүт бездерін жоғары көтеру;
- Сүйықты шектеу 600—800 мл тәулігіне;
- 25% магния сульфат 100 мл ;
- УФС, ультразвук;
- сауу;
- антибиотикотерапия.
Инфильтративті мастит
- антибиотикотерапия (комбинирленген);
- инфузионды терапия (реополиглюкин, полиглюкин, реомакродекс,полифер, гемодез, альбумин, глюкоза, хлорид натрий),
- поливалентты стафилококкты бактериофаг (курс – 150-300 мл);
- антистафилококкты гамма-глобулин 5 мл (100 ME) б/е 1 күн аралата, курсқа 3—5 инъекция немесе антистафилококкты плазма 100-200 мл қ/т;
- антигистаминды препараттар (супрастин, димедрол);
- УФС, ультрадыбыс;
- майлы-мазды компресстер (камфарлы май, бутадиен мазы, Вишневскийдың бальзамы)
Антибактериальды терапия анаэробтар (бактероидтарда) – линкомицин, клиндамицин, эритромицин, метронидазол. Қарсы көрметіледі емізу кезеңде: стрептомицин, тетрациклин, рифампицин, левомицетин.
Іріңді мастит
- госпитализация арнайы ірінды хирургиялық бөлімге;
- оперативті ем;
- антибиотикотерапия.
Лактацияны басуға көрсеткіштер:
- серозды стадиясы инфильтративтыға тез ауысу 1—3 күнде,активты терапияға қарамастан;
- ірінды мастит;
- Флегмонозды, гангренозды мастит;
- мастит және басқа инфекционды аурулармен. (парлодел)
Алдын алу:
- Еміздіктерді дайындау;
- Жарылыстарды болдырмау;
- Ерте емізу;
- Дұрыс емізу техникасы;
- Сүтті сауу;
- Гигиенаны сақтау;
- Емізу уақытын устау (2—3 мин, күнде 2—3 мин қосу, туоақтанғаннан кейін 20-25 мин);
- Жарылыстарды уақытында емдеу.
- Санитарлық-эпидемиологиялық тәртібті сақтау.
Акушерлік перитонит
Ең жиі себебі жатырдың инфицирленуі (хориоамнионит, метроэндометрит, кесар тілігі кейін жатырдағы тігістердің шамасыздығы). Перитонит кесар тілігінен кейін байқалады 0,5—5%. Летальдығы 26—35%.
Зақымның көлемі бойынша жіктелуі:
- Жергілікті (1- анатомиялық бөлік);
- таралған (бір неше бөліктер);
- жалпы, жайылған (құрсақ қуысының барлық бөліктері зақымданған).
Клиникалық ағымы бойынша:
- Жедел
- Жеделдеу
- Созылмалы
- Найзағайтәрізді
Ағымымына байланысты:
- реактивті;
- токсикалық;
- терминальды.
Экссудат сапасы бойынша:
- серозды;
- фибринозды;
- ірінды;
- геморрагиялық;
- Зәрді;
- Боқты(калды)
Акушерлік перитониттің клиникалық көрінісі:
- Тахикардия
- Гипертермия
- құрақ кеңеюі (вздудие)
- құсу
- Ішек парезі
- Ауырсыну
- Щеткин-Блюмберг белгісі оң
Емі:
- Операцияға дайындық 2—4 сағат (ас қазан декомпрессиясы назогастральды зонд арқылы, инфузионды терапия).
- Оперативті шара — жатыр экстирпациясы түтіктермен, санация және дренирлеу құрсақ куысын, антибиотикопрофилактика қ/т, интраоперационды.
- Комплексты терапия — инфузионды-трансфузионды және антибактериальды.
Босанудан кейінгі сепсис
СЕПТИЦЕМИЯ. Қанда бактерий және оның токсиндердің болуы. Клиникасында – гектикалық температура қалтыраумен, интоксикацияның ұлғайюымен неврологиялық симптоматикамен, тахикардия, тахипноэ, гипотония, олигоурия, протеинурия, цианоз, сарғаю, петехиальды бөртпелер.
Қанда — жоғары лейкоцитоз, ЭТЖ, анемия, гипо- диспротеинемия, гипонатриемия, гипогликемия).
Септикопиемия. токсикалық фазасы, негізінде интоксикация микробты токсиндермен, еру продукттермен микробты денелердің және зақымданған тіндердің.
- Жағдайы өте ауыр, неврологиялық симптоматикасы айқын (адинамия, тежелу немесе қозу).
- Полиорганды және полисистемді жетіспеушілік дамиды; көп зақымданған ощақтар.
- Жиі ірінды метастаздар болады өкпеде, бұйректе, мида.
Зерттеу кезінде анықталады:
- Біріншілік ірінды ошақ,
- Жоғары температура қалтыраумен,
- Қанда қоздырғыш болу.
Сепсис емі:
- хирургиялық санация ірінды ошақтың (жатыр),
- антибактериальды терапия,
- инфузионды детоксикационды терапия,
- Десенсибилизирлеуші ем,
- иммунокоррегирлеуші терапия,
- Симптоматикалық ем.
- Санация – жатыр экстирпациясы түтікшелермен.
Бактериальды-септикалық шок
Көрінеді жедел циркуляторлы жетіспеушілікпен және перифериялық қан айналымының кұрт төмендеуімен.
Жиілігі бойынша 3-ші орында, летальдығы бойынша — 1-шіде ( 20 – 80% науқас өледі)
Клиникалық көрінісі:
- Іріңді ошақ
- Қалтырау;
- Гипотония қан кетусіз
- тахикардия 120—140 рет/мин, шокті индекс 1,5 жоғары;
- тахипноэ (30—60 мин);
- Естен тану;
- Ішінде ауырсыну, кеудеде, қол аяқта, белінде,бас ауру;
- Диурез төмендеуі ( 30 мл/сағ кем) анурияға дейін;
- петехиальды бөртпелер, некроз терісінде;
Емі:
- V — вентиляция,
- I — инфузионды терапия,
- Р — АҚҚ мен жүрек соғуын устау,
- Ph — фармакотерапия (антибиотиктер мен стероидты терапия),
- S — специфиялық терапия (ірінды ошақты алып тастау).
Алдын алу:
Жоспарлы емдеу-профилактикалық шаралар жүктілік кезінде: анықтау кауіптілігін, уақытында госпитализация санацияға.
Рациональды босануды жүргізу, алдын алу емдеу жарақаттарды, қен кетуды, операция кесар тілігін жоспарлы түрде жасау, операцияға дейінгі дайындықпен.
