Акушериядағы іріңді септикалық асқынулар

Босанудан кейінгі іріңіді септикалық жағдайлар

Акушериядағы іріңді септикалық асқынулар жиілігі:

• Ірінді-септикалық аурулардың жиілігі 4—6%.
• Кесар тілігі операциядан соң — от 2 до 54,3%.

Ірінді-септикалық аурулардың дамуына жағдай тудырушы факторлар:

• жүктілерде гениталийдың қабыну аурулары (кандидоз, хламидиоз, микоплазмоз т.б.);
• жүктілік кезінде жедел инфекционды аурулар (грипп, ЖРА, герпес т.б.);
• созылмалы инфекция ошағының болуы (пиелонефрит, тонзиллит, сальпингоофорит);
• экстрагенитальды аурулар (семіздік, қант диабеты, анемия т.б.);
• Жүктілік пен босану кезіндегі асқынулар (гестоз және патологиялық қан жоғалту, ұзақ босану ұзак сусыз кезеңмен ­ хориоамнионит, жыртылыстар);
• Операциялар (кесар тілігі, акушерлік қысқыштар, перинеотомия, жатыр қуысын қолмен тексеру.);
• Теріс эмоциялар (қорқу, ауырсыну босану);
• Иммунитетің төмендеуі, экологияның әсері).

Этиологиясы:

• стафилококк,
• ішек таяқшалар,
• стрептококк,
• протей,
• анаэробтар.

Қоздырушының ТҮРІ мен ВИРУЛЕНТТІГІ өте маңызды болып келеді.

Бартельс-Сазоновтің жіктеуі (1973 г.) :

• 1-ші этап — босанудан кейінгі «жара», эндометрит, кесар тілігі операциядан кейінгі жараның инфекциясы;
• 2-ші этап — метротромбофлебит, аднексит, пельвиоперитонит, тромбофлебит v. Femoralis).
• 3-ші этап —перитонит және прогрессирленген тромбофлебит.
• 4-ші этап — генерализденген түрі жалпы септикалық инфекциясының: септицемия, септикопиемия, бактериальды-септикалық шок.

Г. М. Савельеваның жіктеуі (2000)

• Босанудан кейінгі шектелген ірінді-септикалық аурулар (эндометрит, босанудан кейінгі «жара», мастит, кесар тілігі операциядан кейінгі жараның инфекциясы)
• Жайылған түрлері (акушерлік перитонит, сепсис).

Босанудан кейінгі «жара»: шағымы: ауырсынуға,субфебрильды температураға, әлсіздікке, ірінді бөліністерге.
Тексеруде: гиперемия, ісіну, ірінді бөліністер, тігістердің ашылуы.

Терапиясы:

• Тігістерді алу;
• Жергілікті антисептиктер қолдану;
• іріндеуде — жараны дренирлеу, гипертониялық ертіндімен антисептикпен жуу, некротизирленген тіндерді алу;
• протеолитикалық ферменттерді қолдану;
• Антибактериальды және инфузионды терапия;
•  қажет жағдайда кейіндетілген екіншілік тігістер жараға салынады.

Алдын алу: 

• Жүктілік кезінде қынап инфекциясын емдеу;
• Босануда қорғап, уақытында перинео- немесе эпизиотомия жасау;
• Шатты тазалау, тігістерді тазалау 2—5 рет тәулігіне (калия перманганатпен, бриллиант жасылымен,мирамистинмен)

Кесар тілігі операциядан кейінгі жараның инфекциясы

• инфильтрация,
• гиперемия,
• ауырсыну.
• Қан анализінде — лейкоцитоз, солға Л-формуланың ығысуы, ЭТЖ жоғарлауы.

Емі:

• Тігістерді алу, жараны ашу;
• Жараны дренирлеу;
• Протеолитикалық ферменттер (трипсин, химотрипсин, коллагеназа), адсорбенттер (окись цинка, нитрат висмута), регенерацияның стимуляторы (солкосерил);
• антибактериальды, инфузионды терапия;
• Жара тазаланғаннан кейін –екіншілік тігістер.

Босанғаннан кейінгі эндометрит

• басталады 2—3 күні, хориоамнионит фонында.
• Температура 38—39°.
• Жатыр ауырсынады, үлкейген, жұмсақ, ірінді бөліністер.
• Бас ауырады, әлсіздік, іштің төменгі жағында ауырсыну.
• тахикардия.
• Лейкоцитоз 14-30 х 10 9/л,

Антибактериалді терапия:

• пенициллин ингибитормен б-лактамаз (амоксициллин/аугментин);
• цефалоспориндер 2-этапты нитроимидазо-лмен ж/е аминогликозидпен (цефуроксим + метрогил + гентамицин);
• цефалоспорины 1-ші этапты комбинацияда нитроимидазолмен ж/е аминогликозидпен (цефазолин + метрогил + гентамицин).

Антибактериальды терапия аяқталған соң қынаптың биоценозы коррекцияланады лактобактеринмен немесе ацилактпен, ішектің қалыпты микрофлорасы стимуляцияланады (хилак-форте, фестал, мезим-форте).

Инфузионды терапия

• Көлемі 1000—1500 мл ұзақтығы- 3—5 тәулік.
• кристаллоидтар (глюкоза, изотониялық ертінделер,лактасоль);
• коллоидтар (реополиглюкин, желатиноль);
• протеин препараттар (ЖМП, альбумина);
• дезагреганттар (трентал, курантил).

1. окситоцин мен но-шпа.
2. Антигистаминды препарат седативтілермен.
3. Иммуномодуляторлар (тимоген, т-активин).
4. Стероидты емес қабынуға қарсы препарат -диклофенак.
5. репаративті процесстерді жақсарту (актовегин, сол-косерил).
6. Витаминдер ( С, В).
7. Эфферентті емдеу әдістері (қандыУФС , ГБО).

Босанудан кейінгі эндометрит жайлы мына жерден толықтай оқып кетіңіз.

Лактациялық мастит

Жиілігі 0,5-20%

Жіктелуі:

• серозды;
• инфильтративты;
• Ірінды:

1. инфильтративті-ірінды (диффузды, түйінді),
2. абсцессті,
3. флегмонозды,
4. гангренозды.

Клиникасы:

• Температура 38,5—39° С,
• қалтырау,
• Әлсіздік,
• Бас ауру.
• Сүт безі ауырсынады, терісі гиперемирленген,без ісінген.
• 1-3 күнде инфильтративты сатыға ауысады (пальпацияда — тығыз, қозғалыссыз инфильтрат; регионарлы лимфотүйіндер үлкееді).

Лактостаз:

• Уақытша емізбеу;
• Сүт бездерін жоғары көтеру;
• Сүйықты шектеу 600—800 мл тәулігіне;
• 25% магния сульфат 100 мл ;
• УФС, ультразвук;
• сауу;
• антибиотикотерапия.

Инфильтративті мастит

• антибиотикотерапия (комбинирленген);
• инфузионды терапия (реополиглюкин, полиглюкин, реомакродекс,полифер, гемодез, альбумин, глюкоза, хлорид натрий),
• поливалентты стафилококкты бактериофаг (курс – 150-300 мл);
• антистафилококкты гамма-глобулин 5 мл (100 ME) б/е 1 күн аралата, курсқа 3—5 инъекция немесе антистафилококкты плазма 100-200 мл қ/т;
• антигистаминды препараттар (супрастин, димедрол);
• УФС, ультрадыбыс;
• майлы-мазды компресстер (камфарлы май, бутадиен мазы, Вишневскийдың бальзамы)

Антибактериальды терапия анаэробтар (бактероидтарда) – линкомицин, клиндамицин, эритромицин, метронидазол. Қарсы көрметіледі емізу кезеңде: стрептомицин, тетрациклин, рифампицин, левомицетин.

Іріңді мастит

• госпитализация арнайы ірінды хирургиялық бөлімге;
• оперативті ем;
• антибиотикотерапия.

Лактацияны басуға көрсеткіштер:

• серозды стадиясы инфильтративтыға тез ауысу 1—3 күнде,активты  терапияға қарамастан;
• ірінды мастит;
• Флегмонозды,  гангренозды мастит;
• мастит және басқа инфекционды аурулармен. (парлодел)

Алдын алу:

• Еміздіктерді дайындау;
• Жарылыстарды болдырмау;
• Ерте емізу;
• Дұрыс емізу техникасы;
• Сүтті сауу;
• Гигиенаны сақтау;
• Емізу уақытын устау (2—3 мин, күнде 2—3 мин қосу, туоақтанғаннан кейін 20-25 мин);
• Жарылыстарды уақытында емдеу.
• Санитарлық-эпидемиологиялық тәртібті сақтау.

Акушерлік перитонит

Ең жиі себебі жатырдың инфицирленуі (хориоамнионит, метроэндометрит, кесар тілігі кейін жатырдағы тігістердің шамасыздығы). Перитонит кесар тілігінен кейін байқалады 0,5—5%. Летальдығы  26—35%.

Зақымның көлемі бойынша жіктелуі:

• Жергілікті (1- анатомиялық бөлік);
• таралған (бір неше бөліктер);
• жалпы, жайылған (құрсақ қуысының барлық бөліктері зақымданған).

Клиникалық ағымы бойынша:

• Жедел
• Жеделдеу
• Созылмалы
• Найзағайтәрізді

Ағымымына байланысты:

• реактивті;
• токсикалық;
• терминальды.

Экссудат сапасы бойынша:

• серозды;
• фибринозды;
• ірінды;
• геморрагиялық;
• Зәрді;
• Боқты(калды)

Акушерлік перитониттің клиникалық көрінісі:

• Тахикардия
• Гипертермия
• құрақ кеңеюі (вздудие)
• құсу
• Ішек парезі
• Ауырсыну
• Щеткин-Блюмберг белгісі оң

Емі:

• Операцияға дайындық 2—4 сағат (ас қазан декомпрессиясы назогастральды зонд арқылы, инфузионды терапия).
• Оперативті шара — жатыр экстирпациясы түтіктермен, санация және дренирлеу құрсақ куысын, антибиотикопрофилактика қ/т, интраоперационды.
• Комплексты терапия — инфузионды-трансфузионды және антибактериальды.

Босанудан кейінгі сепсис

СЕПТИЦЕМИЯ. Қанда бактерий және оның токсиндердің болуы. Клиникасында – гектикалық температура қалтыраумен, интоксикацияның ұлғайюымен неврологиялық симптоматикамен, тахикардия, тахипноэ, гипотония, олигоурия, протеинурия, цианоз, сарғаю, петехиальды бөртпелер.

Қанда — жоғары лейкоцитоз, ЭТЖ, анемия, гипо- диспротеинемия, гипонатриемия, гипогликемия).

Септикопиемия. токсикалық фазасы, негізінде интоксикация  микробты токсиндермен, еру продукттермен микробты денелердің және зақымданған тіндердің.

• Жағдайы өте ауыр, неврологиялық симптоматикасы айқын (адинамия, тежелу немесе қозу).
• Полиорганды және полисистемді жетіспеушілік дамиды; көп зақымданған ощақтар.
• Жиі ірінды метастаздар болады өкпеде, бұйректе, мида.

Зерттеу кезінде анықталады:

• Біріншілік ірінды ошақ,
• Жоғары температура қалтыраумен,
• Қанда қоздырғыш болу.

Сепсис емі:

• хирургиялық санация ірінды ошақтың (жатыр),
• антибактериальды терапия,
• инфузионды детоксикационды терапия,
• Десенсибилизирлеуші ем,
• иммунокоррегирлеуші терапия,
• Симптоматикалық ем.
• Санация – жатыр экстирпациясы түтікшелермен.

Бактериальды-септикалық шок

Көрінеді жедел циркуляторлы жетіспеушілікпен және перифериялық қан айналымының кұрт төмендеуімен.
Жиілігі бойынша 3-ші орында,летальдығы бойынша — 1-шіде ( 20 – 80% науқас өледі)

Клиникалық көрінісі:

• Іріңді ошақ
• Қалтырау;
• Гипотония қан кетусіз
• тахикардия 120—140 рет/мин, шокті индекс 1,5 жоғары;
• тахипноэ (30—60 мин);
• Естен тану;
• Ішінде ауырсыну, кеудеде, қол аяқта, белінде,бас ауру;
• Диурез төмендеуі ( 30 мл/сағ кем) анурияға дейін;
• петехиальды бөртпелер, некроз терісінде;

Емі:

• V — вентиляция,
• I — инфузионды терапия,
• Р — АҚҚ мен жүрек соғуын устау,
• Ph — фармакотерапия (антибиотиктер мен  стероидты терапия),
• S — специфиялық терапия (ірінды ошақты алып тастау).

Алдын алу:

Жоспарлы емдеу-профилактикалық шаралар жүктілік кезінде: анықтау кауіптілігін, уақытында госпитализация санацияға.
Рациональды босануды жүргізу, алдын алу емдеу жарақаттарды, қен кетуды, операция кесар тілігін жоспарлы түрде жасау, операцияға дейінгі дайындықпен.