Жүрек аускультациясы. Жүрек тондары, шулары

Жүрек аускультациясының ережелері:

шусыз, тыныштық жағдайда
науқас жатқанда, тік тұрғанда, қажеттілігіне байланысты – жүктемеден кейін;
дерт түріне байланысты а) сол жанында (митральды қақпақша); б) еңкейтіп (аорта қақпақша).

Жүрек аускультациясы жасаудағы іс-әрекеттерінің реттілігі

Жүрек аускультациясы. Аускультация 5 тыңдау нүктесінде жүргізіледі:

Митральды қақпақшаны тыңдау:

жүрек ұшы түрткісін пальпация арқылы анықтау;
сол жерді тыңдау (қалыптыда 2 тонда тыңдалады, 1 -ші тон жақсы естіледі);

Аорта қақпақшасын тыңдау

төстің оң маңы ІІ қабырға аралықты табу;
осы жерді тыңдау (қалыптыда 2 тон тыңдалады, 2-ші тон жақсы естіледі);

Өкпе бағанасы қақпақшасын тыңдау

төстің сол маңы ІІ қабырғаралықты табу;
осы жерді тыңдау (қалыптыда 2 тон тыңдалады, 2-ші тон жақсы естіледі);

3-жармалы қақпақшасын тыңдау:

төстің семсер тәрізді өсіндісінің негізін табу;
осы жерді тыңдау (қалыптыда 2 тон тыңдалады, 1-ші тон жақсы естіледі);

Аорта қақпақшасын қайта тыңдау:

төстің сол қырына 3-4 қабырғалардың жанасқан жерін табу;
осы жерді тыңдау (қалыптыда 2 тон тыңдалады, 2 тон жақсы естіледі);

Жүрек аускультациясы — Жүректі тыңдау орындары

Жүректің І және ІІ тонын ажырату

І тон жүрек ұшында және 3-жармалы қақпақша нүктесінде жақсы есітіледі; ІІ тон жүрек негізінде жақсы есітіледі;
І тон төмен, ұзақ және үлкен үзілістен кейін тыңдалады;
ІІ тон биік, қысқа және кіші үзілістен кейін тыңдалады;
І тон ырғағы жүрек ұшы түрткісі мен ұйқы артериясының соғуына сәйкес келеді, ал ІІ тон ырғағы сәйкес келмейді;
І тон –систолалық, І тон – диастолалық;
І тонның 4 құрастырушысы бар, ал ІІ тонда– 2 құрастырушы дыбыс.

Жүрек шулары

Қақпақша дерттіне байланысты пайда болған тон өзгерістері мен шулары өз тыңдау нүктелерінде жақсы есітіледі:

митральды қақпақша тыңдау нүктесінде жақсы есітіледі;
аорта қақпақша тыңдау нүктесінде жақсы есітіледі;

Алынған мәліметтерді жазып алу. Жазу үлгісі:

Жүрек тондары ретті, ырғақты.
Жүрек тондары бәсең, ретті, жүрек ұшында және негізінде тондар өзгермеген.
Жүрек тондары ретті, ырғақты; жүрек ұшында І тон күшейген. Өкпе артериясында ІІ тон күшейген және екі буынды.
Жүрек тондары ретімен, І тон жүрек ұшында бәсең, ІІ тон қолқада күшейтілген.

Әртүрлі патология кезіндегі жүректегі шуларды ажырату

Аорта стенозы кезінде:

Аускультация:

I тон сақталған немесе аздап әлсіреген (сол қарыншаның систоласының ұзаруы салдарынан)
Аортада II тон әлсіреген
Қарқынды қатаң систолалық шу эпицентрі Боткин нүктесінде немесе оң жақ II қ.а. естіледі. Ұйқы артериясына қарай барады.

Жақсы естіледі: горизонтальды қалыпты тыныс шығару кезінде. Шу қырылдаған, тырмалаған тәрізді естіледі, жұмсақ естілуі сирек.

ФКГ:

I және II тондардың әлсіреуі.
Систолалық шу 1 тоннан кейін аздаған интервалдан соң басталады да 2тонға жетпей бітеді.
Амплитудасы біртіндеп үдеп, қайтадан азаяды. Ромб тәрізді.

Митральды қақпақшаның жеткіліксіздігі кезіндегі аускультация:

Аускультация:

1 тонның әлсіреуі
Жүрек ұшында III тон естіледі
Өкпе артериясы үстінде II тонның акценті және қосарлануы

Шу: систолалық шуыл жүрек ұшында жұмсақ, үрлемелі немесе қатаң, сазды әуенді реңкпен. Қолтық асты шұңқырына немесе жүрек негізіне дейін таралады Жақсы естіледі: тыныс шығару кезінде сол жақ қырында жатқанда

ФКГ:

I тонның амплитудасы төмендеген
III тонның пайда болған
I тонмен байланысқан систолалық шу тұрақты, айқын, кейде өкпе артериясы үстінде II тонның акценті

Митральды стеноз

Аускультация:

шертпелі I тон
МҚ-ның ашылу шертпесі
«бөдене ырғағы» (шертпелі I тон, II тон қалыпты, МҚ ашылу шертпесі)
Өкпе артериясында II тонның акценті және қосарлануы
Протодиастолалық (сирек жағдайда мезодиастолалық) және пресистолалық шуылдар

Жақсы естіледі: тыныс шығарғанда сол жақ қырында

ФКГ:

жүрек ұшында-1 тонның үлкен амплитудасы және II тоннан кейін 0,08-012 сек соң ашылу шертпесі,
I тон интервалының 0,08-0,12 ұзаруы
Протодиастолалық және пресистолалық шулар
Өкпе артериясының үстінде II тонның қосарлануы және амплитудасының ұзаруы

Аорта кақшасының жеткіліксіздігі (мойын тамырларының пулъсациясы, Мюссе симптомы, Ландольф симптомы)

Аускультацияда:

жүрек ұшында I тон әлсіреген
Аортада II тон (ревматикалық ақауда әлсіреген) мерездік және атеросклероздық зақымдануда кейде күшейген тіпті металды реңкпен

Шу: жұмсақ, төгілмелі, үрлемелі протодиастолалық шуыл аорта үстінде, жүрек ұшына қарай таралады. Ревматикалық ақауда протодиастолалық қатаң емес, Боткин нүктесінде жақсырақ естіледі.

Мерездік ақау – шу қатаңырақ, оң жақ 2 қабырға жақсы естіледі. Кейде диастолалық (пресистолалық) шу – Флинт шуы естіледі, сан артериясында 2 тон естіледі: траубенің қосарланған тоны және Виноградов-Дюрозье қосарланған шуылы.

Гипертрофиялық кардиомиопатия кезіндегі аускультация

Аускультацияда:

тондар әлсіреген, галоп ырғағы мүмкін
Жүрек ұшында систолалық шуыл жүректің сол жақ шетімен ІІІ-ІҮ қ.а.) Тұрған кезде күшейеді, жиі аритмия

ФКГ

обструктивті ГКМП-да ромб тәрізді систолалық шуыл төстің сол жақ шетімен және жүрек ұшы маңында, мойын тамырларына таралмайды.
Аортада II топ сақталған.

Артерияны басқанда:

Виноградов-Дюрозье қосарлан шуылы. Пульс жиі, әрі биік. АҚ – систолалық қысым жоғары, диастолалық
Үздіксіз тон феномені

ФКГ

жүрек ұшында I тон әлсіреген
Протодиастолалық шу

Митральды стеноз + жеткіліксіздік

МС:

жүрек ұшында пресистолалық шу,
сол жүрекше, оң қарыншаның ұлғаюы.
Аздаған систолалық шу.

МЖ:

жүрек ұшында систолалық шу,
сол қарыншаның ұлғаюы.
Аздаған диастолалық шу.
Кеш систолалық шу
Қосымша тон (шертпе) систола ортасында

Өкпе артериясының стенозы

Сол жақ ІІ-ІІІ қ.а. систолалық шу бұғана аймағына таралады.
I тонның күшеюі.
II тон өкпе артериясында әлсіреген.

Жүрекше аралық перденің ақауы

1 тон өзгеріссіз
2 тон қосарланған
Өкпе артериясында систолалық шу
Біріншілік ЖАПА-да жүрек ұшында систолалық шу, МҚ және ҮҚ салыстырмалы жеткіліксіздігі

Қарыншааралық перденің ақауы

Систолалық шу қарқынды бүкіл жүрек маңында
«Мысық пырылы» симптомы
Оң жақ кеуде бөлігінде және арқаға таралады. Максимальды қарқындылық төстің сол жағында 4 қабырға аралығында

Үш жармалы қақпақша жеткіліксіздігі

Аускультацияда:

Семсер тәрізді өсінді негізінде систолалық шу, тыныс алу шыңында күшейеді. (Риверо –Корвальо симптомы)

ФКГ:

Семсер тәрізді өсінді маңында тұрақты айқын систолалық шуыл 1 тонмен байланысқан
Әткеншек симптомы эпигастриде уақыт бойынша оң жақ қарынша пульсациямен сәйкес келмейтін бауыр пульсациясы

Митральды қақпақша пролапсы

Аускультацияда: жекеленген мезадиастолалық немесе кеш систолалық шертпе немесе тек кеш систолалық шу. Систолалық шертпе немесе систолалық шуыл вертикальды қалыпты күшейеді, ал, горизонтальды қалыпта бәсеңдейді.

ФКГ:

кеш систолалық шу.
Кеш систолалалық шертпе вертикальды қалыпта немесе физикалық жүктемеден кейін.

Дилятациялық кардиомиопатия

Тондар бәсең
Шоқырақ ырғағы
МҚ және ҮҚ-ның салыстырмалы жеткіліксіздігінің систолалық шуылы

ФКГ:

I тон амплитудасының төмендеуі, патологиялық III және ІҮ тон пайда болуы.
Семсер тәрізді өсінді ұшында систолалық шуыл

Ұқсас материалдарды қарай кетіңіз:

Жүрек аускультациясы. Жүрек тондары, шулары