Листериоз ауруы

Листериоз жайлы

Анықтамасы. Листериоз – Listeria monocytoqenes қоздыратын, зооноздар тобына жататын, жедел және созылмалы түрлерінде өтетін, полиморфты клиникалық көріністерімен сипатталатын жұқпалы ауру. Ол көбінесе жүкті әйелдер мен жаңа туылған нәрестелерді зақымға ұшыратып және айрықша жүйке жүйенің, көмекей безінің, лимфа түйіндерінің, бауыр мен көк бауырдың зақымдануымен сипатталады.

Тақырыптың өзектілігі. Листериоз әлемнің барлық елдерінде кездеседі.  Өлім-жітімділігі 5-38% аралығында. Ал осы аурудан қаза тапқандардың  24,8% өлім қатерін 2 айға дейінгі сәбилер алса, 34,9% – 60 жастан жоғары қарттарға тән.

Этиологиясы. Листериоздың қоздырғышы Listeria monocytoqenes – қысқа таяқшалар немесе кокктар, грам «оң», факультативті анаэроб,  жылжымалы бактериялар. Капсула және  спора түзбейді.   Соматикалық О және қылаяқты Н – антигендері бар, 4  серологиялық типтерге және a,b,c,e – подтиптерге бөлінеді. Қазіргі жағдайда 90% ауру 4b, 1b, 1а серотиптерімен шақырылады. Листериялар сыртқы ортада тұрақты. Олар топырақта, бидайда, мұзда ұзақ уақыт сақталып, +4-+6°С тоңазытқышта көбееді.

Қыздыру мен дезинфекциялаушы препараттардың әсерінен тез жойылады.

Тетрациклин тобындағы антибиотиктерге, пенициллинге, рифампицинге, стрептомицинге, эритромицинге сезімтал.

Эпидемиологиясы. Аурудың көзі және резервуары – сүтқоректілердің көптеген түрлері (ірі қара мал, қой, ешкі, шошқа, кеміргіштер), құстар, кенелер, шаян тәрізділер.

Инфекцияның негізгі көзіне қоршаған орта жатады. Листериялар  судан,  топырақтан, жемнен, көкөністерден, нәжістен бөлінеді. Сол себептен сапроноздар тобына жатады.

Аурудың берілу жолдары:

• алиментарлы – шикі және әбден піспеген сүт, ет тағамдары арқылы,

кеміргіштердің зәрімен залаладанған су, тағамдар  арқылы;

• контатктілі-жарақатты ауру малмен жанасу кезінді, ет бөлшектегенде, малдың терісімен жұмыс жасағанда;
• аэрогенді – залалданған шаң арқылы;
• трансмиссивті – кенелер арқылы (өте сирек кездеседі);
• вертикалді –анадан іштегі нәрестеге плацента арқылы. Залалдану жүктіліктің ерте кезеңінде болса өздігінен түсік тастау, нәрестенің өлі туылуы мүмкін. Жүктіліктің екінші жартысында залалданса нәрестенің туа пайда болған листериозы дамиды.
• интранаталді – босану жолдарынан өткенде;
• жыныстық

Листериозға барлық адамдар сезімтал, бірақ ет-сүт комбинаттарында, мал, құс фермаларында жұмыс істейтін қызметкерлер жиі аурады, және иммунды тапшылық жағдайда жиі кездеседі: жүкті әйелдер, 1 жасқа толмаған балалар, 60 жастан асқан адамдар, және кортикостероидтар, иммунодепрессантар қабылдайтын науқастар, АИВ\ЖИТС-инфекциямен, қант диабетімен ауыратын науқастар.

Патогенезі толық зерттелмеген.

1 сатысы – жұқтыру сатысы. Инфекцияның кіру қақпасы жұтқыншақ, асқазан-ішек, жоғары тыныс алу  жолдарының шырышты қабықшалары, көз, жарақаттанған тері. Кездейсоқ жағдайларда аурудың кіру қақпасын анықтауға қиын болады.

Листериялардың вируленттігі жоғары емес, егер организмнің қорғаныс қабілеті қалыпты болса ауру дамымайды. Патогенездің бұл сатысы аурудың бейімделу сатысына немесе жасырың кезіңіне сәйкес келеді.

2 сатысы – біріншілік ошақтану сатысы. Қоздырғыштың кіру қақпасы аймағында қабыну процестер дамуы мүмкін. Мысалы: тері арқылы енсе – терілік түрі, көмекей бездер арқылы – баспалы түрі. Осы ағзаларда листериялар ұзақ сақталады  гранулемалардың (листериома) ортасында. Листериомалар некрозға ұшырап, абсцесске айналуы мүмкін. Жүкті әйелдерде гранулемалар плацентада орналасады. Жұғу әдетте жүктіліктің 3-ші триместрінде өтеді. Осы сатысында ауру тоқтауы мүмкін. Бірақ иммунитет төмендеген жағдайларда гематогенді диссеминация дамып ауру жайылмалы түрде өтуі мүмкін.

3 сатысы –  екіншілік-жайылмалы сатысы. Бактериемия дамиды.

4 сатысы – екіншілік ошақтану сатысы. Гематогенді диссеминация арқылы листериялар әр түрлі ағзаларға (бездерге, орталық жүйке жүйесіне, бауырға, өкпеге) тарап, қабыну процестердің себебі болады. Кейбір жағдайларда 2-ші сатысы болмай,  бейімделу кезеңінен кейін біріншілік  жайылмалы түрі (бактериемия) пайда болғанда сепсис тәрізді жедел қызбалы түрі дамиды. Бұл түрі ұрықта немесе нәрестеде кездеседі. Гематогенді диссеминация арқылы листериялар ішкі ағзаларға шоғырланады: орталық жүйке жүйесі, бездер, бауыр, көк бауыр зақымданады.

Клиникалық көріністері.

Листериоздың клинико-патогенетикалық жіктелуін А.М. Дмитровский (2002 ж.) ұсынған (№ 14 кесте).

Листериоздың жасырын кезеңі 3-45 күнге дейін созылады. Листериоздың клиникалық ағымы полиморфизммен сипатталады. Аурудың барлық түрлері толық зерттелмеген. Клиникалық көріністер жұғу жолдарына,  ошақтардың орналасқан жеріне, организмнің иммунды жауптың  күшіне байланысты. Ағымы бойынша  жедел, жеделдеу, созылмалы түрлері анықталған. Аурудың жедел түрі кенеттен басталып, науқаста қалтырау, дене қызуының көтерілуі, улануы (бас ауыруы, ұйқысыздық, бұлшық еттердің ауыруы) байқалып, тәбеті жоғалады.  Жеделдеу түрі  1,5-3 айға созылады. Листериоздың созылмалы түрінде қоздырғыштың организмде ұзақ уақыт болуының әсерінен ауру белгісіз өтіп, өршу кезеңінде қысқа қызбамен, катаральды симптомдарымен өтеді. Созылмалы пиелонефриттің ағымына ұқсайды. Жүкті әйелдерде аурудың осы түрі жиі кездедседі.

Сондықтан, листериоздың клиникалық жіктелуі өте күрделі, әлі толық анықталмаған. Бұл мәселе листериоздың клиникалық көріністерінің полиморфты болуына байланысты.

Листериоздың клиникалық  түрлері :

• ангинозды-септикалық;
• көз – бездік;
• бездік– листериозды паротит кездесуі мүмкін;
• жүйкелік түрлері (менингит, менингоэнцефалит, энцефалит, психоз);
• сүзек тәрізді;
• терілік (жаралық);
• респираторлы (пневмония, бронхит);
• абдоминалді;
• гениталді (уретрит, простатит, сальпирнгоофорит);
• жүкті әйелдердің листериозы;
• жаңа туылғандардың листериозы.

Листерия-тасымалдаушылық түріде кездеседі. Бұл жағдайда клиникалық көріністері байқалмайды.

Ең жиі кездесетін түрі – ангинозды-септикалық. Катаралді немесе фолликулярлы баспа дамиды. Қызба  38,5°С 5-6 күнге созылады. Шеткі қанда өзгерістер анықталмайды. Ауру айығумен аяқталады.  Ойықжаралы-үлдірлі ангина тәрізді өтуі мүмкін. Қызба  39°С – 10-12 күнге созылады.  Бауыр, көкбауыр ұлғаюы мүмкін. Шеткі қанда – лейкоцитоз, лимфоцитоз, моноцитоз. ЭТЖ жоғарлайды.  Ауру сепсиске айналып кетуі мүмкін. Бұл жағдайларда ремиттерлеуші қызба, теріде полиморфты бөртпелер, бауыр, көкбауырдың ұлғаюы, қанда мононуклеарлардың саны өсуі байқалады. Инфекциялық эндокардит қалыптасып, өлімге әкеліп соғуы мүмкін.

Бездік түрлері қызбамен, улану симптомдарымен, лимфа түйіндерінің ұлғаюымен және ауру сезімімен сипатталады.

Көз-бездік түрі сирек кездеседі. Ауру жануарлар мен  қатынысқан кезде дамиды. Конъюнктивит белгелері анықталады. Ерекшілігі  конъюнктивада көлемі 3 мм шамасында сарғыш түсті гранулемалар (фолликуллалар) көрінеді. Ортасында листериялар орналасады. Роговица зақымдалмайды. Көз көруі нашарлап, жергілікті лимфа түйіндері ұлғаяды. Шеткі қанда моноцитоз  – 10%, лимфоцитоз – 35-50%. Аурудың ұзақтылығы 1-3 айға дейін барады.

Жүйкелік түрлерінде менингит, менингоэнцефалит, ми абсцессі дамиды. Ерте жастағы балаларда кездеседі. Менингеалді симптомдары пайда болады. Кернинг, Брудзинский симптомдары байқалып, шүйде бұлшық еттерінің ригидтілігі анықталады. Ликвор мөлдір, қысымы жоғары, белоктың құрамы жоғарлап,  қанттың құрамы мен хлоридтер өзгермейді. Серозды менингит іріңді түріне ауысуы мүмкін. Менингоэнцефалит түрінде қосымша жүйкелік ошақты симптомдар  байқалады – птоз, анизокория, стробизм, патологиялық рефлекстер. Перифериялық жүке жүйесі зақымдалғанда парездер, салданулар қалыптасады. Кейбір жағдайларда полирадикулоневрит дамиды.

Терілік түрі сирек кездеседі (№44 сүрет). Қоздырғыштың зақымданған тері арқылы енген кезінде дамиды. Алдымен қышитын дақ, одан кейін папула, әрі қарай везикула пайда болады. Везикуланың көлемі 2 см дейін үлкейіп жарылады.  Листериозды жара қызарған жиегімен қоршалған, ауыр сезімі байқалады. Регионарлы лимфаденит қалыптасады. Орташа дәрежеде улану симптомдары байқалады.

Сепсис тәрізді түрі өте ауыр түрде өтеді: жоғары қызбаға, айқын интоксикация белгілеріне, гепатолиеналді синдромға әр түрлі ағзалардың зақымдалуы қосылады – полисерозит, гепатит, перикардит және т.б.

Жүкті әйелдердің листериозы. Жүкті әйелдер листериоздың кез келген түрімен ауыруы мүмкін. Кейде жүкті әйелдерде босанғанға дейін бірнеше апта бойы түсініксіз қызба байқалады. Кейбір жағдайда жүкті әйелдер жеңіл тұмау тәрізді аурумен ауырады. Сонымен, 137 жүкті әйелдерді көп дүркін (7 рет) тексеру барысында, олардың 60-ның (44%) нәжісінен листериялар бөлінген. Ал өзге тексерулерде листериялар олардың нәжісінің 12% табылған.

Жаңа туылғандардың листериозы. Туа біткен листериоз ауыр ағымымен және жиі нәрестенің өліміне әкелумен сипатталады. Іштегі нәресте ауруды жұқтырғанда, ол өлі немесе шала туылады. Интранаталді листериоз 7 күннен бастап дамиды: жиі менингит, менингоэнцефалит түрінде өтеді. Сепсис қалыптасады. Өмірінің алғашқы 2 аптасында өлім жағдайына душар болады. Неонаталді листериоз өте ауыр түрде өтеді.  2-3 күннен кейін қызба, улану симптомдары, пневмония, ауыр дистресс синдром қалыптасады. Аурудың бұл түрі септикалық-гранулематозды деп аталған. Аурудың негізгі белгілері: қызба (38-39°С), демікпе, көгеру. Сыртқы тыныс алу жолдарымен қатар, өкпе де зақымға ұшырайды. Бауыр ұлғайып, сарғыштану пайда болады, қөк бауырдың ұлғаюы сирек кездеседі. Экзантема да білінген. Экзантема кеуде мен аяқ-қолда орналасады. Басында қоңыр-қызыл дақ пайда болып, одан әрі олар папулаға айналады. Жазылғаннан кейін 15-20% сауыққандарда орталық жүйке жүйеде резидуалді құбылыстар сақталады.

1 айға дейінгі емшектегі балаларда листериоздың пайда болуы, «жаңа туылғандардың листериозы» тәрізді өтеді. Егер жұғу босану кезінде болса, онда жаңа туылғандардың листериозы, босанғаннан 1-4 аптадан кейін клиникасы көрінеді. Листериоздың жиі түрі – менингит. Бактериалді менингиттің 1% оқиғаларында Listeria monocytoqenes анықталған. Кейде кенеттен неврологиялық симптомдар пайда болады немесе энцефалиттің клиникалық көрінісі дамиды.

Генитальды листериоз

Зубова Н.В. (2009 ж.) листериялармен залалданған 100 жүкті әйелді бақылауға алды. Бактериологиялық жолмен диагноз генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің 75%-да дәлелденді, серологиялық жолмен (ГАР)  25%-да дәлелденді. Генитальді листериоз кезінде листериялар көбінесе қынаптың шырышты қабатынан (93,4%) және цервикальді өзектен бөлінді (6,6%), сонымен қатар, листериялар басқа да биосубстраттардан бөлініп шықты (зәрден – 5,2%, аңқадан – 2,7%). Листериоздың генитальді түрі жыныстық жолмен жұғады. Генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің анамнезінде тонзиллит, бронхит және зәр шығару жүйесінің қабыну процестері (32%), жыныс мүшелерінің қабыну процестері (29%), біріншілік немесе екіншілік бедеулік (7%) анықталды.

Әйелдердің жыныс мүшелеріндегі листериялардың персистенциясы (жалпы жұқпалы аурудың немесе жыныс мүшелеріндегі қабыну процестерінің клиникалық көріністері болмаса да) жүктіліктің және босанудың патологиясына (45%), содан кейін жүктіліктің үзілуіне әкеп соғады (өзіндік түсіктер – 29%, уақытынан ерте босану – 3,5%, дамымаған, тоқтап қалған жүктілік – 8%). Дамымаған жүктіліктің қайталануы (1 реттен 4 ретке дейін) 17%-да тіркелді. Патологиялық нәтижелер көбінесе бірінші жүктілікте кездесті, олардың кейінгі – екінші, үшінші және төртінші жүктіліктерде күшейгені байқалды. Қайтадан жүкті болған әйелдердің 94%-да қалаған жүктілік патологиялық түрде үзілген. Сонымен, организм  листериялардан өзіндік түрде санацияланбайды. Үзілумен аяқталатын жүктілік патологиясы созылмалы персистенциялаушы листериоздық инфекцияның генитальді түрінің айқын көріністерінің бірі болып табылады.

Созылмалы генитальді листериоз кезінде жыныс мүшелерінің әр түрлі қабыну процестері анықталады (50%): кольпит, жатыр мойынының эрозиясы, жатыр қосалқыларының қабынуы, эндометрит. Сонымен қатар, 91%-да жүктілік патологиясы дамыған. Листериоз қағанақ суының көп болуына  әкелмейтіні туралы айтып кету керек.

Зәр шығару жүйесінің зақымдалуының жиі дамуы және қоздырғыштың жыныс мүшелерінің шырышты қабатымен қатар зәрден де бөлінуі генитальді листериоз кезінде үйлескен зәр-жыныстық патологияның дамитыны туралы айтады. Листериоздың қолайсыз нәтижелерін анықтау және алдын алу үшін жүктілік патологиясы қашан дамитыны туралы білу маңызды болып табылады. Генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің 17%-да жұктіліктің I триместрінде үзілу қауіпі пайда болған. Әр бір төртінші жүкті әйелде жүктілік патологиясы екінші триместрде дамыған (24%). Жүктіліктің үшінші триместрінде патология екі есе сирек кездесті (12%). Сонымен, созылмалы генитальді листериоз кезінде жүктіліктің үзілу қауіпі  триместрлердің барлығында болуы мүмкін. Плацентарлы жетіспеушілік созылмалы генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің 10,7%-да  анықталды. Листериоз кезінде бұл патология жүктіліктің барлық кезеңдерінде шамамен бірдей тіркелді, ал бақылау тобында – тек қана екінші семестрде анықталды. Плацентаның төмен орналасуы тек қана листериоз кезінде тіркелді және де жүктіліктің ерте кезеңдерінде пайда болған екені анық, бірақ кеш кезеңдерінде де анықталуы мүмкін.

Диагностикасы.

Листериоз жағдайын стандартты анықтау

Листериоздың жедел респираторлы түріне күмәндану жағдайы:

Орташа деңгейдегі улану көріністерімен, қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың төртеуімен сипатталатын жедел ауру:

• – тамақ аймағындағы ауру сезімі;
• – анқаның гиперемиясы;
• – жұтқыншақтың шырышты қабатының гиперемиясы;
• -мойын және/немесе жақ астындығы лимфа түйіндердің ұлғауюы;
• – дақты-папулезді және/немесе папулезді-пустулезді бөртпе;
• – жөтел және/немесе ринит

Листериоздың баспалы түріне күмәндану жағдайы:

• Улану көріністерімен, 38ºС жоғары қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың бесеуімен сипатталатын жедел ауру:
• тамақ аймағындағы ауру сезімі;
• көмекей бездерінің гиперемиясы және/немесе гипертрофиясы;
• көмекей бездерде іріңді және/немесе некрозды жабындылар;
• мойын және/немесе жақ астындығы лимфа түйіндердің ұлғауюы немесе полиаденит;
• мойын және/немесе жақ астындығы лимфа түйіндердің ұлғауюы;
• бауырдың ұлғауюы
• іштің өтуі

Листериоздың терілік түріне күмәндану жағдайы:

Улану көріністерімен, қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың біреуімен сипатталатын жедел ауру:

• -түбі тығызданған, ауру сезімімен сипатталатын біріншілік терілік аффект:
• – папула
• – везикула
• – пустула
• – жара
• – региональды лимфаденит және/немесе полиаденит

Листериоздың абдоминальды түріне күмәндану жағдайы:

Улану көріністерімен, жоғары қызбамен, ас қорыту жүйенің зақымдануымен және келесі келтірілген нышандырдың бесеуімен сипатталатын жедел ауру:

• – іш аймағындағы ауру сезімі,
• – сұйық немесе ботқа тәрізді нәжіс,
• – бауырдың ұлғауюы
• – лимфа түйіндердің ұлғауюы
• – тахикардия,
• – анқаның гиперемиясы
• – буындардың ауруы

Листериоздың біріншілік-жайылмалы түріне күмәндану жағдайы:

Улану көріністерімен, қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың төртеуімен сипатталатын жедел ауру:

• – қалтырау, тершеңдік,
• – бел,сүйек,буындардың ауру сезімі
• -тамақ аймағындағы ауру сезімі, анқаның гиперемиясы – жұтқыншақтың шырышты қабатының гиперемиясы немесе түйіршектенуі;
• – бауырдың ұлғауюы
• – лимфа түйіндердің ұлғауюы
• – дақты-папулезді және/немесе папулезді-пустулезді бөртпе;

Генитальды листериоз жағдайын анықтау:

Күмәндану жағдайы:

Жыныс мүшелерінің қабыну процесі кезінде анықталады (себебі, жыныс мүшелерінің қабыну процестері генитальді листериоз кезінде бақылау тобымен салыстырғанда нақты жиірек тіркеледі)

Күмәндану жағдайды анықтау біріншіден листериозға зерттеу мүмкіндігін, екіншіден күдікті инфекция жағдайында шұғыл хабарлама беруге мүмкіндікті береді.

Ықтимал жағдай:

күмәндану жағдайда және келесі мәліметтердің біреуі болған кезде қойылады:

• – анамнезде жүктілік немесе босану патологиясы туралы мәлімет болса (себебі, листериозбен ауырған жүкті әйелдердің         37%-ы ғана өз уақытында қалыпты босанды, сау әйелдердің қалыпты босанған 65%-мен салыстырғанда нақты жиірек);
•  – анамнезде түсіктердің, өлі туылған нәрестелердің болуы Сонымен қатар, листериоз кезінде сиректеу кездесетін жүктіліктің қолайсыз нәтижелері:
• – анамнезде нәрестенің туа пайда болған патологиясының болуы;
• – анамнезде ерте жастағы балалар өлімінің болуы.

Немесе «оң» агглютинациялық тесттер (ТГАР және т.б.), титрі  1:200-ден төмен

Немесе – жыныстық серіктесте дәлелденген листериоздың болуы (генитальді листериозбен ауырған әйелдердің жыныстық серіктестерін тексеру барысында генитальді листериоз 100%-да бактериологиялық жолмен дәлелденген).

Дәлелденген жағдай

Келесі мәліметтердің біреуі болған кезде қойылады:

• жыныс мүшелерінің шырышты қабаттарынан листерия дақылының бөлінуі
• жыныс жолдарының шырышты қабатынан алынған жағындының «оң»  ПТР-сы
• жыныс жолдарынан алынған листериялар антигеніне ИФА-ң «оң» болуы
• «оң» ТГАР
• жұп сарысудағы антиденелер титрінің төрт есе және одан жоғары болуы
• серологиялық реакцияның 1:200 және одан жоғары титрде бір рет болуы
• серологиялық реакция титрі 1:200-ден төмен болып, бірақ нәтиже спецификалығы басқа серологиялық реакциямен дәлелденуі

Листериоздың барлық клиникалық түрлерінің ықтимал жағдайы

Листериоздың күмәндену жағдайына сәйкес келетін және келесі келтірілген эпидемиологиялық факторлердің біреуі:

• жеке үйде тұру,
• жануарлармен жанасу,
• шикі жеміс-жидектерді, көк өністерді қабылдау,
• жерде жұмыс істеу (сая бақта және т.б.)
• ашық суаттарда шомылу.

немесе

келесі лабораторлы тестілердің оң нәтижелі болуы

• ауыз –жұтқыншақтың жағындысында грам оң таяқщалардың анықталуы;
• агглютинация реакциясының бірінші титрінің 1: 100 ден жоғары емес нәтижесі

немесе

– дәлелденген жағдаймен эпидемиологиялық байланыстың болуы

Листериоздың барлық клиникалық түрлерінің дәлелденген жағдайы

Келесі келтірілгеннің біреуі:

• -листерия дақылын бөліп алу
• ПТР әдісінің оң нәтижесі
• ИФА әдісінің оң нәтижесі
• агглютинация реакциялар титрінің 4 есе жоғарлауы
• агглютинация реакциясының бірінші титрінің 1:200 және одан да жоғары  нәтижесі
• агглютинация реакциясының бірінші титрінің 1:200 ден жоғары емес жағдайында басқа серологиялық реакцияның оң нәтижесі

Емдеуі

Этиотропты емді түрлі антибиотиктермен жүргізуге болады.  L. monocytogenes  антибактериальды препараттарға сезімталдығы №15 кестеде, генитальді листериозбен ауырған науқастарды емдеуі №16 кестеде  келтірілген.

1. Жергілікті түрлерінде 1 антибиотик, жайылмалы түрлерінде –  2 антибиотик қолданылады: макролидтерге, ампициллинге, цефалоспориндерге аминогликозидтерді қосу қажет – гентамицин, тобрамицин және т.б.
2. Фторхинолондар (ципрофлоксацин, пефлоксацин, офлоксацин, т.б.) тиімді әсер етеді. Қолайлы қомбинацияның бірі: цефалоспориндер мен фторхинолндар. Олар орта терапевтикалық дозасында тағайындалады. Этиотропты емінің ұзақтығы клиникалық сауығу және макроорганизмнің қоздырғыштан тазарумен анықталады, көбінесе 7-10 күн болады. Листериоздың ауыр түрінде этиотропты терапия 14-21 күнге созылады.
3. Патогентикалық ем – улану симптомдарымен күресу; ТШҚҰ-синдромымен күресу; қабынуға қарсы стероидты емес препараттар. Ағзалық патологияға байланысты ем жүргізу қажет. Менингит кезінде дегидратациялық ем пайдалану қажет.
4. Иммунотерапия. Сонғы жылдары емдік комплекске иммунокорректорларды қосып, олардың ішінде интерлейкин-2 (ронколейкин) аурудың болжамын жақсы көрсеткіштерге жеткізуге болады.
5. Жергілікті ем ангинозды, терілік, көз-бездік түрлерінде қолданылады.

Листериоздың емінде цефалоспориндерді (парентеральді немесе энтеральді) нитрофурандармен (жергілікті, қынап арқылы) бірге қолдану ұсынылады.

Генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдерді күндізгі стационарда амбулаториялық жағдайда емдеуге болады. Антибиотиктер листерияларды штаммының сезімталдығын анықтағаннан кейін тағайындалды. Емдік курсы  -7 күн.

Болжамы. Дер кезінде жүргізілген емнің өзінде де өлім қаупін тудыратын жағдай менингит пен энцефалит. Листериоздың трансплацентарлы берілуі барысында әрқашан нәрестенің өлімімен аяқталады. Жаңа туылғандардың залалдануында өлім қаупі 50%-ті қамтиды. Листериоздың болжамы 1 жасқа дейінгі сәбилер үшін, 60 жастан жоғары қарттар үшін, сондай-ақ өте ауыр ілеспелі аурумен ауырғандар (ісіктер, АИВ\ЖИТС-инфекция және т.б.) үшін жағымсыз. Жүкті әйелдерде листериоз іштегі нәрестенің ауыр зақымдануына алып келеді.

Аурудың алдын алу шаралары.

Етті және ет өнімдерін қайнату. Шикі сүтті пайдалануға тиым салу. Листериоз әсіресе жүкті әйелдерге көп қауіп тудырады. Сондықтан мал шаруашылығында істейтін әйелдерді жүктілік кезінде жұмыстан босату керек.

Ұқсас материалдарды қарай кетіңіз:

1. Мерез (сифилис) қоздырғышы.
2. Туберкулез қоздырғышы. Микобактериялар
3. Жұқпалы аурулар
4. Иық сүйек сынығы ауру тарихы
5. Пастереллёз ауруы